محسن بهاروند
احزاب جمع حزب یا گروه است که از دیدگاه سیاسی و جامعه شناسی به گروه یا گروههای اطلاق می شود که دارای یک تفکر خاص در یک موضوع واحد بوده به گونه ای که همه اعضای آن گروه برای رسیدن به هدف غایی با چشم انداز و مسیری مشخص حرکت می کنند.
احزاب سیاسی معمولا برای مدیریت افکار عمومی جامعه و نیز دخالت در تصمیم گیری های حاکمیتی و دولتی در دنیا نقش مهمی داشته به گونه ای که جوامع پیشرفته، آن را رکنی از ارکان مهم توسعه جامعه خود به شمار می آورند.
در بسیاری از کشورها تقویت احزاب به عنوان یکی از ارکان مهم دموکراسی بر سایر امور رجحان داده شده به گونه ای که راه توسعه و ترقی جامعه تنها در گرو تقویت احزاب تلقی شده و از این راه اعتلای کشور خود را جستار می کنند.
در کشور ایران اسلامی بعد از پیروزی انقلاب، احزاب به صورت واقعی شکل گرفتند. اولین حزبی که به صورت رسمی بعد از انقلاب ایجاد شد حزب جمهوری اسلامی بود و بعد از واقعه انفجار در این حزب به دست مخالفین و معاندین کور دل جمهوری اسلامی مردم بر آن شدند تا این احزاب را بیشتر شکل دهند زیرا راه توسعه کشور تنها از مسیر احزاب ممکن می نمود.
احزاب در واقع نمایندگان افکار عمومی هستند تا به آسانی بتوانند ایده های مدیریتی و حاکمیتی خود را به جامعه معرفی و آحاد مختلف جامعه را با خود همراه کنند.
حال این پرسش مطرح است که آیا این احزاب توانسته اند نقش خود را در کشور و خصوصا استان خوزستان ایفا نمایند؟
قطعا بعد از گذشت 37 سال از عمر انقلاب اسلامی به جرات می توان ادعا کرد که احزاب در توسعه سیاسی کشور نقش ارزنده ای را ایفا نموده و در تنویر افکار عمومی نقش رهبری و لیدری خود را به خوبی انجام داده اند. هر چند این نقش در همه استانهای کشور یکسان نبوده و در برخی استانها دارای قوت و در برخی استانها دارای ضعف بوده اند.
احزاب سیاسی به دور از تعصبات قومیتی، منطقه ای و یا احساسی باید تنها نقشی روشنگرانه انجام دهند و اعضای آن نیز باید هدف مشترک را همسو با ایده های مطرح شده دنبال نمایند.
احزاب معمولا نقش انسجام گروههای جامعه را به عهده دارند و بر تجمیع تفکرات جامعه بر طبل توسعه آن می کوبند تا موانع رشد یکی پس از دیگری برداشته شود.
تجربه نشان داده است که در مناطقی که احزاب سیاسی نقش خود را به خوبی ایفا نموده چرخ توسعه بیشتر به حرکت درآمده و مشکلات آن مناطق یکی پس از دیگری از میان برداشته می شود.
اما جائی که تعصبات قومیتی پر رنگ می شود معمولا نقش احزاب کم و کمتر می شود. در استان هائی چون خوزستانی که بافت قومیتی برجسته بوده معمولا احزاب به وظایف خود کمتر می توانند عمل کنند.
زیرا در جائی که احساسات و تعصبات منطقه ای مطرح شود و تقویت گردد هیچگاه حزب و یا احزاب نمی توانند ایده های و ایدئولوژی خود را طراحی و اجرا نماید.
در احزاب معمولا فارغ از بحث احساس بر یک منطق و تفکر خاص اصرار ورزیده می شود حال در تعصبات قومیتی به طور معمول احساسات وتعلق خاطر به طایفه و نژاد و گروه نقشی قویتر و برجسته تر به خود گرفته و بر تفکر حزبی فائق می آید.
در یک بررسی کلی می توان در همین کشور ایران اسلامی مشاهده نمود که استانهایی که دارای احزاب سیاسی قوی بوده معمولا از توسعه همه جانبه مطلوبی برخوردار بوده اند و به عکس در استانهائی که هنوز رگه های قومیتی حاکم است توسعه سیاسی و حاکمیتی و همه جانبه ایجاد نشده است.
استان خوزستان از جمله استانهائی است که به نظر می رسد هنوز تعصبات قومیتی در نظر برخی ها بر احزاب ترجیح داده می شود. امروزه خیلی نقش احزاب در آن پر رنگ نمی باشد. هر چند برخی بر این باورند که عدم ورود قوی احزاب و مقطعی بودن کار احزاب در این استان باعث شده تا این نقش خیلی پر رنگ به نظر نرسد.
با توجه به جمعیت بالای علمی و دانشگاهی استان و نیز وجود تعدد نخبگان استان خوزستان در سطح استان و ملی انتظار می رود احزاب سیاسی استان بیش از پیش فعال بوده و نقش کلیدی خود را در هدایت افکار عمومی ایجاد نمایند و احزاب را جایگزین تفکرات قومیتی و منطقه ای نمایند.
در این راستا به نظر می رسد احزاب بایستی با برنامه ریزی مدون و مستمر به جذب افراد خصوصا افراد تحصیلکرده و با دانش بپردازند هر چند حضور همه اقشار در احزاب ضروری است.
دیگر اینکه احزاب نباید خاص یک اتفاق یا بازه زمانی کوتاه باشند چرا که تجربه نشان داده که احزاب مقطعی اقبال عمومی به همراه نخواهند داشت.
از طرفی احزاب باید صرفا بدنبال برنامه های ملی و کشوری حزب خود نباشند و برای استان ایده و برنامه خاص داشته باشند و متناسب با وضعیت استان به ارائه برنامه بپردازند.
دعوت از شخصیتهای کلیدی کشور برای شرکت در نشستهای احزاب به نظر می رسد در تقویت آن موثر است و با توجه به تجربیات آنان می توان این احزاب را در استان مطرح و به کار گرفت.
اگر مردم بپذیرند یا باور داشته باشند که احزاب منافع عمومی را بر منافع شخصی ترجیح می دهند به طور حتم احزاب با اقبال عمومی مواجه می شوند.
رسانه ها نیز در طرح ایده های احزاب می توانند نقش کلیدی خود را ایفا نمایند و با معرفی تفکرات آنان به جامعه تلاش نمایند تا مردم را به این احزاب جذب و مردم رانسبت به سرنوشتشان حساس نمایند.
به هر تقدیر امروز نقش احزاب در استان خوزستان خیلی پر رنگ نیست و انتظار می رود که نخبگان استان خوزستان که می توانند نقشی کلیدی داشته بعنوان لیدر خود را در این زمینه ایفا نمایند و در یک کلام آنان باید آستین بالا زده و در تقویت این گروهها بیش از پیش فعال شوند .
منبع: تابناک
