معاون حفاظت و بهره برداری از منابع آب سازمان آب و برق خوزستان:
سازمان آب و برق خوزستان به عنوان متولی آب استان و در راستای حقوق مصرف کنندگان در طول سال اقدام به پایش میزان بارندگی، ذخایر آب پشت سدها و پیش بینی آورد حوضه ها نموده و با تجزیه و تحلیل از وضعیت اقلیمی، برنامه ریزی مصارف شرب، کشاورزی و صنعت با حفظ اولویت طبق نظر کارشناسان و مدیران سازمان در قالب کمیته برنامه ریزی، تهیه و در جلسه مشترک با حضور مدیرکل محترم مدیریت بحران، نمایندگان سازمان هواشناسی استان، جهاد کشاورزی، محیط زیست، آبفاهای شهری و روستایی به تصویب می رسد که مبنای تامین آب فصلی و سالیانه قرار می گیرد.
بر همین اساس وضعیت منابع آبی و چگونگی تامین و میزان آب مورد نیاز کشاورزان را از "فتح اله دهکردی" معاونت حفاظت و بهره برداری از منابع آب سازمان آب و برق خوزستان جویا شدیم. آنچه می خوانید چکیده این گفتگوست:
وضعیت منابع آب موجود در سال آبی 93- 92 چگونه است؟
در سال آبی 93- 92 با توجه به کشت های انجام شده فراتر از برنامه، تامین آب در حوزه های مختلف برای کشت زمستانه برای حوضه دز 2775 میلیون متر مکعب، کارون 4 میلیون و 484 متر مکعب، کرخه 1341 میلیون متر مکعب و مارون 820 میلیون متر مکعب تامین گردید که با توجه به افزایش نیاز آبی نسبت به برنامه ریزی انجام شده، ما را در تامین آب فصل تابستانه با محدودیت هایی روبرو ساخته است.
وضعیت آورد آب را در پاییز و زمستان گذشته را چگونه ارزیابی می کنید؟
با توجه به گزارشات آماری، آورد حوضه های مختلف از اول مهر ماه92 تا پایان 93/3/3 در حوضه کارون 77 درصد سالهای نرمال آورد آب داشته ایم و در حوضه دز 70 درصد نسبت به سالهای نرمال است. در مجموع کارون بزرگ با 26 درصد کاهش نسبت به سالهای گذشته با کاهش ورودی مواجه بوده، در حوضه کرخه وضعیت نگران کننده است و با کاهش 68 درصدی نسبت به میانگین آماری مواجه می باشد.
در مجموع در کل استان خوزستان گرچه حوضه ها، ارتباطشان با منابع یا کم است یا اصلا ارتباط ندارند 65 درصد نسبت به سالهای گذشته بوده و 35 درصد کاهش را نشان می دهد. از طرفی در حوضه های کرخه و مارون افزایش مصرف، در فصل زمستان را شاهد بوده ایم که کلا مصارف تابستانه را با چالش روبرو ساخته است.
در فصل زمستان، مصارف در حوضه کارون و دز به صورت نرمال انجام شده و با برنامه ریزی انجام شده تطبیق دارد، لیکن افزایش مصرف در حوضه های کرخه و شاوور محدودیت های تابستانه را الزامی نموده است.
در حال حاضر ذخایر سدها بیانگر عدم آبگیری به صورت کامل بوده و دوره آبگیری نیز به پایان رسیده، از طرفی متاسفانه در سالهای اخیر به دلیل یکسری اظهار نظرهای غیرکارشناسی که در استان شکل گرفت و بدون توجه به تبعات آن گرایش شدیدی بین کشاورزان برای کشت های پر مصرف شد و به نسبت توسعه این قبیل کشت ها سایر کشاورزان با محدودیت کمی و کیفی مواجه شده و سطح زیر کشت حوضه های پایین دست به شدت کاهش می یابد.
توسعه کشت شلتوک، ذرت و ماهی سراها با مصرف آب بین 4 تا 5 برابر سایر محصولات که مصرف تابستانه از قبیل ماش، لوبیا و کنجد، یک گرایش خیلی خطرناک در استان به حساب می آید و امیدواریم متولیان بخش کشاورزی با ترویج کشت محصولات با مصرف آب معقول، به این معضل بزرگ فائق آیند.
ارزیابی شما از منابع آب در حوزه های مختلف چگونه است؟
طبق برنامه ریزی که با هماهنگی مدیر کل محترم مدیریت بحران استانداری و جهاد کشاورزی استان برای خشکسالی صورت پذیرفته، از حجم کل ذخایر سدها و با احتساب آورد ماههای خرداد تا پایان شهریور حدود 10 میلیارد متر مکعب جهت برنامه ریزی مصارف تابستانه و پاییزه در اختیار است که دو سوم جهت مصارف تابستانه و یک سوم به مصارف پاییزه اختصاص یافته است. بر همین اساس و در صورت انجام الگوی کشت نرمال و احتراز از کشتهای پرمصرف، امکان کشت در حوضه های دز و کارون تا سقف 100 درصد و حوضه های کرخه و مارون 70 درصد تامین آب خواهد شد.
تاکید ما بر جلوگیری از توسعه کشت های پر مصرف مثل شلتوک و ذرت است. شهرهای بالا دستی باید از کشت محصولات پر مصرف خودداری نمایند تا پایین دستی ها هم اصراری بر کشت این قبیل محصولات نداشته باشند.
بدیهی است اگر همراهی ادارات و نهادهای ذیربط بر اساس این اطلاعات نباشد کشاورزان با خسارات جبران ناپذیری روبرو خواهند شد و کمبود آب آنها را دچار خسارت هنگفت خواهد کرد.
در حوزه های دز و کارون، علیرغم این که آب متناسب با کشت سالهای نرمال امکان پذیر است، تاکید می کنیم از کاربرهای پرمصرف مثل شلتوک و توسعه پرورش ماهی خودداری شود.
برداشت های بی رویه و پساب های آلوده باعث می شود که کیفیت آب در پایین دست کارون با مشکل مواجه شود. در پایین دست نخیلات آبادان وجود دارد. آب گیری نخیلات آبادان از طریق بهمنشیر انجام می شود و مصرف بی رویه آب در بالادست و ورود پساب آلوده می تواند تولید نخیلات در آبادان و خرمشهر را با افت شدید مواجه نماید.
سخن پایانی؟
در خاتمه ضمن آرزوی برکت بیشتر برای کشت محصولات کشاورزان، امیدواریم با توجه به هماهنگی های صورت گرفته با پرهیز از مصرف بی رویه و اولویت دادن به کشت محصولات متناسب با محدودیت منابع آب بتوانیم جوابگوی تامین آب کلیه کشت های تابستانه در حوضه های مختلف باشیم و از کلیه نهادهای مردمی و دولتی که در این مسیر تلاش می کنند، تشکر می نمایم.
منبع: تابناک
