دکتر مرتضی افقه سرمایه اجتماعی به شبکه ها و روابط اجتماعی بین نهادها و افراد مختلف اطلاق می گردد که زمینه همکاری و اعتماد بین افراد جامعه و نیز بین افراد جامعه و دولت ها را فراهم می کند،سرمایه اجتماعی امروز یکی از عوامل اصلی و اساسی بسترساز توسعه به شمار می رود
به گزارش تابناک خوزستان ؛دکتر مرتضی افقه سرمایه اجتماعی به شبکه ها و روابط اجتماعی بین نهادها و افراد مختلف اطلاق می گردد که زمینه همکاری و اعتماد بین افراد جامعه و نیز بین افراد جامعه و دولت ها را فراهم می کند. سرمایه اجتماعی امروز یکی از عوامل اصلی و اساسی بسترساز توسعه به شمار می رود.
سرمایه اجتماعی قابلیتی است که سرعت پیشرفت جامعه افزایش می دهد. سرمایه های اجتماعی یعنی مردم به یکدیگر و به دولت اعتماد کنند و به وعده های دولت اعتماد داشته باشند و توصیه های دولت عمل نمایند. سرمایه اجتماعی یعنی ارتباطات مردم جامعه با یکدیگر براساس اعتماد دو طرفه شکل گیرد و حس همکاری بین آن ها روز به روز افزایش یابد.
سرمایه اجتماعی مبنای اساسی رشد، توسعه و پیشرفت یک جامعه را تشکیل می دهد.
به لحاظ واژه شناسی به کاربردن توسعه اقتصادی، توسعه اجتماعی، توسعه سیاسی و توسعه فرهنگی چندان درست نیست. از نظر من توسعه توسعه است. در واقع اینگونه باید معنا کرد که به مجموعه ی هماهنگ و متوازن رشد سیاسی، رشد اجتماعی، رشد فرهنگی و رشد اقتصادی توسعه گفته می شود. سرمایه های اجتماعی یکی از بسترها و فاکتورهای اساسی نیل به توسعه است.
توسعه یافتگی زمینه ساز گسترش فضائل اخلاقی و اجتماعی و توسعه نیافتگی زمینه ساز رشد و گسترش رذائل اخلاقی و اجتماعی است.
آن چه مسلم است این است که دولت ها در ایران طی سه دهه گذشته در فرآیند توسعه اجتماعی عملکرد موفقی نداشته اند. منظور از دولت تمام اجزای تاثیرگذار بر تصمیمات کشوری است. مجلس شورای اسلامی، قوه قضایی و قوه مجریه و سایر عوامل تأثیرگذار همگی در این ضعف عملکرد سهیم بوده اند.
علی رغم وجود بسترهای خوب اقتصادی و اجتماعی باید گفت، نظام تصمیم گیری در ایران در دهه های گذشته از این ظرفیت ها به درستی در جهت توسعه اجتماعی استفاده نکرده است و متاسفانه به دلیل عملکرد نامطلوب نظام تصمیم گیری، در حال حاضر کشور از حداقل سرمایه های اجتماعی برخورداراست که این موضوع برخلاف سال های گذشته در ایران است. در دوره انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی سرمایه اجتماعی در اوج خود بود ولی با عملکرد بد در دوره های مختلف این سرمایه ی ارزشمند رو به تحلیل گذاشت.
دلیل افول سرمایه های اجتماعی کاهش اعتماد مردم به وعده های تصمیم گیران و همچنین کاهش اعتماد بین مردم به دلیل سوء تدبیرها بود. افزایش انواع تنش ها و نابسامانی های اجتماعی، حقوقی و اقتصادی و نیز گسترش بزه ها در جامعه کنونی گواه کاهش سرمایه های اجتماعی در کشور است.
توسعه نیافتگی در جامعه کنونی سبب افت سرمایه های اجتماعی گردیده است و به دلیل آن که سرمایه های اجتماعی در نازلترین وضعیت ممکن قرار دارند هیچگونه توسعه اجتماعی در جامعه رخ نخواهد داد. در واقع توسعه نیافتگی و افت سرمایه های اجتماعی تاثیرات منفی یکدیگر را تقویت می کنند.
در خوزستان متاسفانه شرایط بسیار پیچیده تر است و از نظر توسعه اجتماعی استان در جایگاه نامطلوبی در مقایسه با سایر استان ها قرار دارد. نخبگان خوزستان در عدم توسعه استان و عدم برخورداری از سرمایه اجتماعی مطلوب مقصرترین افراد هستند. وجود اقوام مختلف در خوزستان می توانست پتانسیلی در جهت تقویت همکاری، همدردی و مساعدت و مشارکت بین اقوام در جهت رشد و توسعه اجتماعی باشد اما به دلیل بی تدبیری دولت ها و نخبگان استان، خوزستان در اوج تنش و اوج تنافر و فاصله بین اقوام و گروه های مختلف جامعه قرار دارد. بی تدبیری های موجود، عقب ماندگی و گسترش بزه های اجتماعی را در خوزستان به دنبال داشته است.
با توجه به برخی آمارهای موجود خوزستان جزء استان هایی است که در ارزیابی شاخص های اجتماعی و اقتصادی در نازل ترین رتبه در مقایسه با سایر استان های مشابه قرار دارد. اساتید دانشگاه، اصحاب رسانه، هنرمندان و روحانیون به عنوان نخبگان خوزستان نقش مهمی در پیش آمد وضع موجود دارا هستند.
توجه به سرمایه اجتماعی و تحقق توسعه اجتماعی بر کاهش آسیب های اجتماعی بسیار موثر است. بدون هیچ تردیدی اولین گامی که در استان خوزستان باید برداشته شود این است که افراد صالح باید به تقویت سرمایه های اجتماعی همت بگمارند. بایستی تلاش شود تا از ابزار مختلف در جهت همگرایی بین اقوام و گروه های مختلف استان استفاده شود و تضادها، تنش ها و اختلافاتی که به دلیل سوء تدبیر تصمیم گیران ایجاد شده است به حداقل خود برسد.
اگر همگرایی بین تمام گروه ها و اقوام خوزستانی اتفاق نیفتد بعید است که وضعیت وخیم استان در مقایسه با سایر استان های هم تراز با خوزستان بهبود یابد. نخبگان استان باید تلاش بیشتری در راستای بهبود وضع موجود داشته باشند تا زمینه گسترش سرمایه های اجتماعی در خوزستان فراهم شود.
منبع: تابناک
