اکبر ترکان و مدیران مناطق آزاد در چهار سال گذشته چه کردند؟
کد خبر: ۴۸۲۴۷۲
تاریخ انتشار: ۳۱ مرداد ۱۳۹۶ - ۱۸:۲۴ 22 August 2017
 اگر قرار باشد برای مناطق آزاد طی بیست سال گذشته دوران اوج و فرودی در نظر گرفت باید دوران ریاست جمهوری مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی را، عصر معماری مناطق آزاد، دوران ریاست جمهوری خاتمی را عصر آغاز شکوفایی مناطق آزاد، دوره اول ریاست جمهوری دکتر محمود احمدی‌نژاد را عصر سکون برای مناطق آزاد و دوره دوم ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد در دولت دهم را عصر افول و هرج و مرج در مناطق آزاد نامید و دوران ریاست جمهوری دکتر حسن روحانی در دولت یازدهم، دوران بازگشت به مسیر برای مناطق آزاد بوده و دوران دولت دوازدهم باید عصر پرواز و اوج گرفتن مناطق آزاد باشد.

 اگر قرار باشد برای مناطق آزاد طی بیست سال گذشته دوران اوج و فرودی در نظر گرفت باید دوران ریاست جمهوری مرحوم آیت الله هاشمی رفسنجانی را، عصر معماری مناطق آزاد، دوران اصلاحات را عصر آغاز شکوفایی مناطق آزاد، دوره اول ریاست جمهوری دکتر محمود احمدی‌نژاد را عصر سکون برای مناطق آزاد و دوره دوم ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد در دولت دهم را عصر افول و هرج و مرج در مناطق آزاد نامید و دوران ریاست جمهوری دکتر حسین روحانی در دولت یازدهم، دوران بازگشت به مسیر برای مناطق آزاد بوده و دوران دولت دوازدهم باید عصر پرواز و اوج گرفتن مناطق آزاد باشد.

مهمترین سیاست دولت که توسط دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد با هدایت مهندس اکبر ترکان به عنوان استراتژی کلان در مناطق آزاد مد نظر قرار گرفت، توسعه درون‌زا در این مناطق با مشارکت ساکنان محلی و بالابردن سطح رفاه و برخورداری مردم محلی بود، اما برای دست‌یابی به این مهم لازم بود که مسیر حرکت قطار توسعه در مناطق آزاد به راه اصلی برگشته و روش‌هایی که در دولت نهم و به خصوص در دولت دهم باعث رایجاد هرج و مرج در سیاستگذاری، طرح ریزی و برنامه‌سازی مناطق آزاد و همچنین ساختار اداری و اجرایی شده بود، مجدداً اصلاح شود. مناطق آزاد آنطور که مهندس ترکان در ابتدای مسئولیت خود اشاره کرده بود وضعی وخیم داشتند. نبود ثبات مدیریتی مهمترین مشکل این مناطق بود، همچنین فساد اداری و اجرایی نیز تحت تاثیر نوع مدیریت کلان در این مناطق مشهود بود.

دکتر ترکان در چهار سال نخست کاری خود موفق شد در اکثر مناطق با برقراری ثبات در مدیریت و تلاش برای اصلاح ساختارها تحت استراتژی کلی مناطق آزاد بخشی از مشکلات را حل و فصل کند. اما نباید ناگفته گذاشت که برگرداندن این قطار به مسیر مانند از نوع ساختن خانه‌ای بود که ویران شده باشد.

در بحث توسعه صادرات و ایجاد بسترها برای تولید، سهم خواهی محلی برای کسب سهمیه مدیریتی و دخالت در جزئی‌ترین امور اجرائی مناطق آزاد، همچنین از بین رفتن زیر ساخت‌ها و فساد اداری مشکلی بزرگ بود. با توجه به محدودیت‌ها در بحث جذب سرمایه‌گذار خارجی و کمبود منابع مالی، رویکرد استفاده از فرصت محلی طی چهار سال گذشته ظرفیت‌های زیر ساختی در این مناطق را بهبود داد، استقلال به مدیریت مناطق آزاد با پافشاری شورای عالی مناطق آزاد بازگشت و با بخش مهمی از فساد سازمان یافته در این مناطق برخورد شد.

البته مشکل اتکا مناطق به ظرفیت صادرتی ذاتی و تولید در چهار سال اول مسئولیت دکتر ترکان اگر چه یک جهش نسبی را تجربه کرد اما به دلیل حجم مشکلات نتوانست در نقطه آرمانی خود قرار گیرد، که شاید خاصیت دوران بازگشت با توجه به تجربه عمیق همزمانی رکود و تورم به واسطه تحریم‌های بی‌سابقه در ابتدای کار و تدوام رکود که بیشترین آسیب را به تولید در کشور وارد کرد در ادامه کار شرایطی را فراهم آورد که نتوان بیش از این معجزه‌ای از تیم مدیریتی مناطق آزاد انتظار داشت.

اما مهمترین محورهای عملکردی برنامه ریزی شده در دوران دولت یازدهم شامل این موارد بود:

باز تعریف نقش هر یک از مناطق آزاد، بهبود محیط کسب و کارحاکم بر مناطق از طریق ارتقای شفافیت ،پیشگیری و مقابله با فساد و بهبودفرایندها، تلاش برای تقويت رقابت پذيريو واگذاری عادلانهو رقابتی فرصتها به عموم ، تدوين طرح راهبردي مناطق آزادو منشور راهبری فرهنگی، اجتماعی و گردشگریمناطقو روزآمد سازي مطالعات راهبردي و طرح هاي جامع توسعه مناطق ، تدوين و اجراي برنامه هاي عملياتي تكميل و توسعه زيرساختهايمناطق.

در یک نگاه واقع بینانه می‌توان ادعا کرد حداقل 60 درصد برنامه‌ها در این دوه به طور متوسط در تمام بخش‌ها محقق شده است، در دوران بی‌سابقه افت و رکود اقتصادی این رقم برای مناطق آزاد فراهم کننده یک عنوان است. مناطق آزاد به مسیر اصلی خود بازگشته اند.

بخشی از فعالیت‌های عمرانی محقق شده با وجود محدودیت منابع مالی در مناطق آزاد به شرح زیر بوده که در بعضی مناطق قابل مقایسه با کل سابقه ایجاد بسترهای زیر ساختی در طول عمر منطقه آزاد مورد نظر و حتی 25 سال گذشته است:

—کیش :

توسعه فرودگاهبین المللیکیش شامل ترمینال جدید 5 میلیون نفری فرودگاهبا پیشرفت 50 درصد و برج و ساختمان عملیاتی جدید فرودگاه، توسعه بندر تجاری کیش و احداث اسکله کانتینری 35 هزار تنیبا پیشرفت 75 درصد، توسعه ساحل شرقی جزیره، احداث انبار کانتینریو احداث فرودگاه و بندر جزیره هندورابی به عنوان مقصد جدید گردشگری سبز، احداث مصلی بزرگ کیش

—قشم:

احداث و تكميل بندر و اسكلهمسافری درگهان، توسعه بندر کاوه با760 متر اسکله در بندر کاوه برای پهلوگیری شناورهای تا100.000 تن،توسعه اسکله ها و لایروبی حوضچه بندر بهمنبا پیشرفت 50 درصد، توسعه و بهسازی فرودگاه بین المللی قشم، تکمیل ورزشگاه های منطقه، طرح آبرسانی به 22 روستای جزیره، احداث بیمارستان 96 تخت خوابیپیامبر اعظم «ص» ، احداث بزرگراه مرکزی و شبکه جامع خلیج فارس (بندر کاوه-لافت) ، بزرگراه خلیج فارسباپیشرفت 50 درصد

چابهار :

احداث مجتمع پتروشیمی مکران،احداث مجتمع فولاد ،تکمیل و راه اندازی مجدد دانشگاه بین المللی چابهار، احداث سالن همایش های بین المللی، تکمیل مسجد جامع بزرگ منطقه، احداث ورزشگاهسرپوشیده2000 نفری،برقراری خط کشتیرانیعمان -چابهار ،

—انزلی:

احداث مجتمعبندری صادراتیکاسپین شامل 22 پست اسکلهبرج دیده بانی-انبارهای کانتینری-بلوار و راههای دسترسی به بندرمخازن نفتیدر محدوده ای به مساحت 265972 متر مربع، احداث موج شکن های شرقی و غربیبه طول بالغ بر 5 کیلومتر و پیشرفت 85 درصدی، احداث مجتمع بندری صادراتی کاسپین شامل 22 پست اسکله – برج دیده بانی-انبارهای کانتینری-بلوار و راههای دسترسی به بندر – مخازن نفتی در محدوده ای به مساحت 265972 متر مربع، احداث موج شکن های شرقی و غربی به طول بالغ بر 5 کیلومتر به عنوان بزرگترین بندر ایران در دریای خزر،
این منطقه علاوه بر رشد بالای شاخص های اقتصادی، فعال سازی ۵۰ واحد صنعتی راکد و بهبود فضای کسب و کار در زمینه احداث زیرساختهای عمرانی، اقتصادی و گردشگری دستاوردهای مهمی داشته است همانند احداث مرکزتفریحات دریایی، پارک ساحلی، ورزشگاه ساحلی وتقاطع غیرهمسطح، ساختمان اداری پست برق ،ساختمان آتش نشانی و صدها پروژه عمران روستایی دستاوردهای مناسبی داشته است

—ارس :

تعریض بزرگراهجلفامرندد ر دوقطعه جداگانه جمعاً به طول19 کیلومتر با پیشرفت 86 درصد، احداث تصفیه خانه فاضلاب، احداث پل روگذر راه آهن تبریز-جلفا ، توسعه شهر کهای صنعتی و کشاورزی گلخانه ای مدرن

—اروند :

احداث مجتمع های فولاد کاوه و شهید جهان آرا ، اجرای طرح محصور سازی منطقهو استقرار گمرکدر دروازه های تعیین شده ورود و خروج منطقه،انجام مطالعات احداث راه آهن بندر امامبه شلمچه و آماده سازی تشکیل شرکت پروژه مربوط، احداثو توسعه پایانه مرزی شلمچه ، پی گیری پاکسازی اروند رود از مغروقه ها، توسعه فرودگاهی، توسعه و بهسازی روستاها، توسعه فضاهای درمانی و بیمارستانی و...

—ماکو :

احداثو تجهیز فرودگاه ماکوشامل ترمینال، برج و ساختمان عملیاتیو سطو ح پروازی ، احداث پایانه صادراتیو مجتمع انبارهایمربوط، اجرای پروژههای بزرگراهی و تعریض جاده های بین شهر های درون منطقه، احداثمجموعه نمایشگاهی و بوستان مرکزی ماکو،

اما چند مسئله مهم در خصوص مناطق آزاد وجود دارد که اشاره به آنها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، باید در نظر داشت هیئت مدیره و مدیران عامل مناطق آزاد حداقل در 90 درصد موارد طی دوران دولت یازدهم و مسئولیت مهندس ترکان از کمترین حاشیه فساد مالی در تاریخ مناطق آزاد برخوردار بودند، در واقع مناطقی که موضوع رانت‌خواری و زمین‌خواری دولتی و سازمان یافته در ابتدای دولت یازدهم اصل موارد آن بود در پایان دولت یازدهم به نقطه‌ای رسید که مهمترین مناقشه بر سر آن در در موضوع فساد ساختاری و اداری که مشکلات قانونی مناطق آزاد بود.

مجلس شورای اسلامی در یک مورد تحقیق و تفحص مطرح شده از سوی نمایندگان موضوع را بدون آنکه منجر به گزارش علیه عملکرد مناطق آزاد در دوران مدیریت دولت یازدهم باشد خاتمه داد، مناقشه بر سر عملکرد مناطق آزاد در دولت دوازدهم نیز با مجلس در وهله نخست بر سر اصل قوانین مناطق آزاد بود که موضوعی ساختاری به حساب می‌آید و در وهله بعد بر سر سیاست‌ها و شرایط کلان مناطق آزاد در موضوع نسبت تولید و صادرات به نسبت واردات بود که حقیقتاً باید گفت مسئله‌ای اگر چه درست اما باتوجه به شرایط کشور و مناطق آزادا و میزان رشد این مناطق با توجه به محدودیت‌ها در چهار سال گذشته سختگیرانه بود.

مهندس ترکان مدیری برخوردار از سلامت کامل‌کاری، تمام و کمال در شناخت و تسلط بر مسائل مناطق آزاد در ارتباط با مسائل کلان کشور و پُرکار در دفاع از هویت مناطق آزاد و پیگیری و مدیریت مستمر و حاضر در مناطق آزاد بوده است. شاید لازم باشد در دوره جدید فعالیت مناطق آزاد نیز به موارد زیر با مسئولیت ایشان توجه شود :

-تدوام ثبات مدیریتی در سطح مناطق آزاد و استمرار جوانگرایی در مدیریت این مناطق.

- تقویت میزان تعامل شورای عالی مناطق آزاد و دبیر آن، همچنین نماینده رئیس جمهور در این مناطق، با مجلس و به خصوص کمیسیون اقتصادی و صنعت و معدن تحت جلسات ماهیانه در خصوص حل مشکلات قانونی.

- تسری دادن نظارت دقیق و سختگیرانه موجود در سطح مدیران عامل و هیئت‌های مدیره مناطق در کنترل فساد و لابی‌های سیاسی و مالی به سطح مدیریت‌های لایه دوم و سوم مناطق آزاد و نظارت‌ها در این حوزه‌ها.

- هماهنگی بیشتر با وزارت صنعت، معدن و تجارت با ورود وزارت اقتصاد به معادله هماهنگی میان مناطق آزاد با شورای عالی و مجلس به عنوان یکی از متولیان مهم تولید در کشور

- استراتژی تقویت جوامع محلی در مناطق آزاد، تسهیل امر سرمایه‌گذاری، برداشتن موانع موجود در مناطق آزاد و ایجاد گارگروه‌های فعال در مسئله ارتباط حرفه‌ای با سرمایه‌گذاران و تصمیم‌سازان در سطح منطقه‌ای و ملی تقویت شود.

-تقویت استقلال مناطق آزاد که خوشبختانه مورد توافق مجلس و دولت است و ایجاد نظام اداری آرمان‌شهر مستقل در تمام فرایندهای اداری.

عملکرد مناطق آزاد
عملکرد مناطق آزاد
عملکرد مناطق آزاد
عملکرد مناطق آزاد
عملکرد مناطق آزاد
عملکرد مناطق آزاد
عملکرد مناطق آزاد
عملکرد مناطق آزاد
عملکرد مناطق آزاد
عملکرد مناطق آزاد
عملکرد مناطق آزاد
عملکرد مناطق آزاد
عملکرد مناطق آزاد
عملکرد مناطق آزاد
عملکرد مناطق آزاد
عملکرد مناطق آزاد
عملکرد مناطق آزاد
عملکرد مناطق آزاد
عملکرد مناطق آزاد



اشتراک گذاری
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار