به گزارش تابناک : پس‌از تلاش‌های بسیار، غربالگری ژنتیک در ماده٧۵ قانون برنامه ششم توسعه گنجانده شد و حالا اجرای این غربالگری‌ها در کشور اجباری شده است؛ با‌این‌حال به گفته معاون پیشگیری اداره کل بهزیستی خراسان‌رضوی، طرح غربالگری ژنتیک به‌دلیل برخی مشکلات وزارت بهداشت، در مشهد اجرا نمی‌شود.
آمارهای اعلام‌شده از‌سوی اداره کل بهزیستی خراسان‌رضوی، حکایت از آن دارد که هر سال ٢ تا ۵درصد نوزادان استان با ناهنجاری‌های مادرزادی متولد می‌شوند و حالا حدود ٢۵٠ تا ٣٠٠هزار نفر از جمعیت استان را معلولانی تشکیل می‌دهند که با اختلالات ژنتیکی متولد شده‌اند.
انجام مشاوره‌های ژنتیک قبل‌از ازدواج، یکی از راهکارهایی است که می‌تواند در کاهش بروز درصد زیادی از معلولیت‌ها مؤثر باشد.
این طرح در سه سال گذشته در شماری از شهرستان‌های کشور به‌صورت آزمایشی اجرا شد و سال گذشته حدود ١٠٠هزار زوج و حدود یک‌هفتم ازدواج‌ها به لحاظ مشکلات ژنتیکی غربالگری شده‌اند.
پس‌از تصویب آیین‌نامه طرح اجبار غربالگری ژنتیک در هیئت دولت که با همکاری سازمان بهزیستی و وزارت بهداشت تدوین شده است، آمادگی اجرای آن در تمام کشور وجود دارد تا به این ترتیب در آینده، جامعه‌ای شاداب و پویا داشته باشیم.
بر‌‌اساس این غربالگری، همه زوج‌های جوان باید پرسش‌نامه‌هایی را قبل از ازدواج تکمیل کنند تا از تولد نوزادان معلول جلوگیری شود. غربالگری قبل از ازدواج با هدف راهنمایی و هدایت زوج‌های جوان، افزایش آگاهی و دانش آنان درراستای کاهش معلولیت‌ها انجام می‌شود؛ با‌این‌حال هنوز مشکلاتی برای اجرای این طرح در مشهد وجود دارد.
سهمیه ١٠ هزار نفری استان
معاون پیشگیری اداره کل بهزیستی خراسان‌رضوی در‌این‌باره اظهار کرد: به‌دلیل اینکه مجوز ارائه پرسش‌نامه‌ها در خانه‌های بهداشت مشهد را دراختیار نداریم، این طرح اکنون فقط در شهرستان‌های نیشابور، تربت‌حیدریه، سبزوار، کاشمر و فیروزه در‌حال اجراست.
مسعود هنربخش ادامه داد: برای اجرای این طرح در سال ٩۶، سهمیه ١٠هزار نفر به خراسان‌رضوی اختصاص یافته است. از این میان، هشت‌هزار سهم برای غربالگری زوج‌ها و دو‌هزار سهم برای دانش‌آموزان مقطع دهم و یازدهم درنظر گرفته شده است. وی با بیان اینکه برای اجرای این طرح تاکنون ۵٠٠میلیون‌تومان هزینه شده است، گفت: این طرح به‌رایگان برای افراد اجرا می‌شود.
شناسایی ۶٠٠ زوج پرخطر
هنربخش اضافه کرد: تاکنون از پنج‌هزارو۵٠٠فرد غربال‌شده، ۶٠٠زوج پرخطر شناسایی شده‌اند که برای انجام آزمایش‌های ژنتیک ارجاع داده و ٢٧٠زوج از این تعداد، موفق به انجام این آزمایش‌ها شده‌اند.
وی همچنین درباره دانش‌آموزان غربال‌شده در این شهرستان‌ها اظهار کرد: تاکنون هزارو٢٠٠٠نفر از دانش‌آموزان غربال شده‌اند تا در‌میان این افراد، کارهای تشخیصی لازم صورت گیرد و در آینده، تمهیدات لازم برای ازدواج یا فرزندآوری درنظر گرفته شود.
معاون پیشگیری اداره کل بهزیستی استان با بیان اینکه در مشهد، مراکز بهداشت، اجازه حضور غربالگران ژنتیک را نداده‌اند، ادامه داد: در‌حالی‌که در مشهد، هم اعتبارات و هم مراکز مشاوره ژنتیک کافی وجود دارد، طرح در این شهر اجراشدنی نیست.
وی بیان کرد: ١٨مرکز مشاوره در خراسان‌رضوی فعالیت می‌کنند که ١١مرکز در مشهد هستند و بقیه مراکز در دیگر شهرستان‌ها قرار دارند.
نبود تفاهم بین وزارت بهداشت و بهزیستی
عضو مجمع نمایندگان خراسان‌رضوی نیز درباره علت اجرا‌نشدن طرح غربالگری ژنتیک در مشهد گفت: متأسفانه هنوز برخی مشکلات کلان میان وزارت بهداشت و سازمان بهزیستی کشور مطرح است؛ به‌همین‌دلیل اجرای این طرح در خانه‌های بهداشت امکان‌پذیر نیست.
بهروز بنیادی ادامه داد: این اختلافات میان دو ارگان بر سر تقسیم وظایف و چگونگی انجام آن است. هنوز بر سر اینکه چه مقدار از وظایف را بهزیستی و چه مقدار را وزارت بهداشت انجام دهد، اختلاف است.
وی افزود: طی چند روز گذشته با رئیس سازمان بهزیستی کشور گفتوگو کردم که وی از برقراری تفاهم امیدوار بود. مشکل دیگری که در این طرح وجود دارد، نبود یک راهنمای بالینی و علمی در اجرای آن است؛ به‌این‌صورت که ممکن است در اجرای آزمایش‌های ژنتیک زیاده‌روی صورت گیرد و فساد ایجاد شود. بر‌همین‌اساس باید درباره نحوه تحت‌پوشش‌قرار‌دادن آزمایش‌های ژنتیک برنامه‌ریزی صحیحی صورت گیرد.
این نماینده مجلس شورای اسلامی ادامه داد: ممکن است برخی سوءاستفاده کنند و برای همه مراحل اولیه زوج‌ها، آزمایش ژنتیک تجویز کنند که شاید ضروری نباشد.
بنیادی درباره مزیت‌های اجرای طرح غربالگری ژنتیک گفت: ازآنجاکه در کشور ما ازدواج‌های فامیلی بسیار شیوع دارد، اجرای این طرح، خوب است و از انتقال بیماری‌های ارثی و ژنتیکی جلوگیری می‌کند.
غربالگری ١۵ تا ٢۵ ساله‌ها
کارشناس طرح غربالگری ژنتیک در بهزیستی خراسان‌رضوی در‌این‌باره گفت: با‌توجه‌به اینکه ٢ تا ۵درصد نوزادانی که متولد می‌شوند، دارای ناهنجاری‌های مادرزادی هستند، مشاوره ژنتیک در سطحی وسیع‌تر یعنی در مراکز ثبت ازدواج و مراکز بهداشتی انجام می‌شود.
نرگس ژیان‌عابدی ادامه داد: طرح غربالگری درباره اختلالات ژنتیکی برای افراد ١۵ تا ٢۵ساله در این استان اجرا می‌شود که در این طرح، تیم‌های مصاحبه‌کننده و پرسشگر سازمان بهزیستی در دبیرستان‌های متوسطه دوره دوم مستقر می‌شوند و کلاس‌های آموزشی برای دانش‌آموزان و والدین پایه دهم برگزار می‌کنند.
وی با بیان اینکه در اجرای این طرح‌ها، تفاهم‌نامه‌هایی با دفاتر ثبت ازدواج و آموزش و پرورش منعقد شده است، افزود: در دبیرستان‌ها با تکمیل پرسش‌نامه برای دانش‌آموزان و والدین، خانواده‌هایی که از نظر اختلالات ژنتیکی در‌معرض خطر بیشتری قرار دارند، به مراکز مشاوره ژنتیک ارجاع داده می‌شوند.
کارشناس طرح غربالگری ژنتیک در بهزیستی استان بیان کرد: خانواده‌هایی که در آن‌ها اختلالاتی درزمینه شنوایی، بینایی، عقب‌ماندگی ذهنی، تأخیر در حرکت، سابقه سقط مادر، چهره‌های غیرطبیعی، همچنین بیماری‌های ارثی خونی مانند تالاسمی و هموفیلی، بیماری‌های قلبی مادرزادی، نازایی و ناباروری وجود دارد، باید برای شناسایی موارد خطر به مراکز مشاوره ژنتیک مراجعه کنند.
بی‌اطلاعی علوم پزشکی
اگرچه معاون پیشگیری اداره کل بهزیستی استان، علت اجرایی‌نشدن این طرح در مشهد را، به‌تفاهم‌نرسیدن وزارت بهداشت و بهزیستی در سطح کلان اعلام کرده است، حمیدرضا بهرامی، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، در گفتوگو با شهرآرا از مکاتبات اداره کل بهزیستی استان مبنی‌بر درخواست همکاری برای اجرای طرح غربالگری ژنتیک اظهار بی‌اطلاعی کرد.
منبع : شهرآرا آنلاین
