یک استاد دانشگاه گفت: واقعیت این است که برای حل ریزگردها در منطقه سیستان هیچ برنامه‌ای نداریم چراکه نگاه این است که چون ریزگردها در گذشته هم بر اثر بادهای 120 روزه اتفاق می‌افتاده است، همچنان هم می‌تواند تداوم داشته باشد و ضرورتی برای حل آن نیست .
به گزارش ایسنا-منطقه سیستان و بلوچستان، دکتر محمد تقی رخشانی در برنامه زنده تلویزیونی حرف حساب که از شبکه هامون پخش شد، اظهار کرد: در موضوع ریزگردها مهمترین اتفاقی که باید می‌افتاد این بود که ما باید صاحب یک برنامه می‌بودیم و بر اساس آن کار می‌کردیم که این برنامه را نداشته و امروز هم نداریم .
وی ادامه داد: واقعیت این است که برای حل ریزگردها در منطقه سیستان هیچ برنامه‌ای نداریم چراکه نگاه این است که چون ریزگردها در گذشته هم بر اثر بادهای 120 روزه اتفاق می‌افتاده است، همچنان هم می‌تواند تداوم داشته باشد و ضرورتی برای حل آن نیست .
رخشانی: اراده‌ای برای کنترل ریز گردهای سیستان نیست
رخشانی افزود: به نظرم اراده‌ای هم برای اینکه مشکل ریزگردها در منطقه سیستان حل شود، وجود نداشته است. نه برنامه داشتیم و نه اراده که نتیجه آن ماندگاری ریزگردها در سیستان و مشکلاتی است که برای مردم استان فرو می‌ریزد .
مدیر مسئول روزنامه زاهدان با اشاره به سخنان مدیرکل محیط زیست سیستان و بلوچستان در این برنامه در مورد تصویب کتاب برنامه مدیریت تالاب هامون در سال 1396 گفت: در اسفند سال 1396 آقای تجریشی معاون سازمان محیط زیست اعلام کرد که برای احیای تالاب هامون پول داریم اما برنامه نداریم .
وی اضافه کرد: بنابراین باید به برنامه‌ای که مدیرکل محیط زیست یعنی همان کتاب جامع مدیریت تالاب‌های هامون می‌فرمایند با تأمل نگاه کرد .
نیره پور ملایی مدیرکل محیط زیست سیستان و بلوچستان که در ابتدای برنامه از کتاب جامع مدیریت یکپارچه تالاب هامون به عنوان یک برنامه جامع که همه مسائل تالاب هامون را در بر می‌گیرد سخن گفت، با تائید سخنان تجریشی در سفر به سیستان و بلوچستان عنوان کرد: بله درست است، دکتر تجریشی در کارگروه استانی احیای هامون این جمله را گفت که من آن را اصلاح می‌کنم .
مدیرکل محیط زیست سیستان و بلوچستان ادامه داد: دکتر تجریشی گفت ما در حوزه مدیریت آب در سیستان برنامه‌ای نداریم. یعنی اینکه وقتی آب وارد حوزه سیستان می‌شود چقدر از این آب به سمت سدهای چاه نیمه و چقدر به تالاب هامون هدایت شود و همچنین اینکه چگونه این آب را به سمت کانون‌های بحرانی تالاب هامون برسانیم .
پورملایی: محیط زیست در 5 سال اخیر هیچ برنامه‌ای برای هامون نداشت
وی پیش از شروع این بحث با تأکید بر اینکه سازمان حفاظت محیط‌زیست در حوزه تالاب هامون در پنج سال گذشته هیچ برنامه‌ای نداشته است، گفت: در حال حاضر این تالاب یک برنامه منسجم به نام کتاب مدیریت یکپارچه تالاب هامون دارد که در سال 1396 به تصویب رسید. این کتاب فرقش با سایر برنامه‌ها این است که در تدوین آن همه ذی‌نفعان تالاب مشارکت داشته‌اند .
پورملایی با بیان اینکه این برنامه ایراداتی هم دارد، افزود: یکی از مسائل مهمی که قبلا در حوزه تالاب اتفاق نیفتاد و بر اساس آئین‌نامه گردوغبار بر عهده محیط زیست بود، بحث شناسایی کانون‌های گردوغبار و مکانزیم آن در حوزه استحفاظی سازمان محیط زیست و تالاب هامون بود که اتفاق افتاد .
مدیرکل محیط زیست سیستان و بلوچستان اضافه کرد: پس از این طرح‌ها اتفاقی که باید بیفتد و ما اجرای آن را در سال جاری مد نظر قرار دادیم. اجرای پروژه‌هایی در حوزه تالاب که مسئولیت اجرای آن نیز مشخص شد. برای مثال محیط زیست موظف به لایروبی مسیرهای وردی به تالاب شد که این کار انجام شد ولی آبی وارد تالاب نشد که خودش را نشان بدهد. هدف این کار « هدایت کمترین آب! در کمترین زمان به بهترین نقاط » بود که این کار همچنان در دست انجام است .
وی در ادامه، اجرای طرح انتقال آب به 46 هزار هکتار از اراضی سیستان که در سال 1393 شروع شد را از جمله برنامه‌های زیرمجموعه کتاب جامع مدیریت یکپارچه تالاب هامون که در سال 1396 تصویب شده است، دانست و افزود: طرح انتقال آب به 46 هزار هکتار از اراضی تالاب هامون که مربوط به سازمان جهاد کشاورزی است از طرح‌های ذیل این برنامه برای مدیریت آب و تغییر الگوی کشت در حوزه سیستان است .
پورملایی: کتاب مدیریت یکپارچه هامون باید اصلاح شود
پورملایی در ادامه و در حالی که فقط یک سال از تهیه کتاب مدیریت یکپارچه تالاب هامون می‌گذرد خواستار تغییر در پروژه‌های آن شد و گفت: امسال هیچ آبی وارد تالاب هامون و سیستان نشد و باید در خود این پروژه‌ها تغییراتی داد شود کما اینکه امسال این کار را انجام دادم و در موافقت‌نامه تالاب هامون تغییر ایجاد کردم .
مدیرکل محیط زیست سیستان و بلوچستان ادامه داد: تالاب هامون را به شکل گذشته نگاه نمی‌کنیم چراکه در این سال‌ها شرایط متغیری داشته است. نمی‌توان امسال یک برنامه داد و سال بعد هم همان برنامه را اجرا کرد چراکه ممکن است یک سال آب مناسبی وارد تالاب شود و یک سال هیچ آبی وارد آن نشود .
وی ادامه داد: برای همین موضوع تغییر در برنامه‌ها ایجاد کرده و تالاب را به سه بخش تقسیم کردیم. در بخش‌هایی از تالاب که در 20 سال اخیر آبگیری نشده و شرایط مطلقی برای آن حاکم شده است و سطح ارتفاع آن تغییر کرده و بعید است که در سال‌های اخیر آبگیری شود، رویه تمام دستگاه‌های در این محدوده باید متفاوت باشد و بر اساس آب نباشد .
پورملایی ادامه داد: بخش بعدی تالاب مکانی است که امید داریم با اندک آب بتوانیم آن آب را نگاه داریم. در بخش بعدی باید برنامه‌ریزی کنیم برای پخش آب در بستر تالاب هامون، برای نمونه در تالاب هامون صابوری، ورودی آب به پخش آب منجر شود تا پوشش گیاهی احیا شود .
پورملایی: خیس شدن هامون باعث تثبیت ریزگردها می شود
پورملایی با بیان اینکه برخی می‌گویند با پخش آب در تالاب هامون، آب هدر می‌رود، گفت: به‌واقع این موضوع صحت ندارد و اگر بخواهیم منطقی راجع به این موضوع فک کنیم، اگر اندک آبی که وارد تالاب می‌شود آن را خیس هم بکند، باعث تثبیت خاک و کنترل کانون گردوغبار می‌شود .
دکتر رخشانی کارشناس برنامه در ادامه با اشاره مجدد به سفر معاون سازمان محیط زیست به سیستان و بلوچستان و انتقاد آن نسبت به بی‌برنامگی درباره احیای تالاب هامون و ریزگردها گفت: صحبتی که دکتر تجریشی داشتند تندتر از آن چیزی است که من در ابتدا گفتم. ایشان خطاب به استاندار گفت آقای استاندار این همه پول داریم چرا شما هیچ برنامه‌ای برای احیای تالاب و کنترل ریزگردها ندارید .
وی در ادامه با اشاره بر اینکه رفتار و گفتار محیط زیست در باره مدیریت آب در تالاب هامون متناقض است، گفت: از طرفی گفته می شود باید آب وارد شده به هامون در تالاب پخش شود، از سوی دیگر در تالاب هامون هیرمند برای جلوگیری از پخش آب خاکریز و مانع ایجاد می شود. این نشان می دهد که گفتار و رفتار محیط زیست با یکدیگر هم خوانی ندارد .
رخشانی: بی‌نتیجه بودن لایروبی مسیرهای ورود آب به تالاب خشک هامون
این کارشناس در ادامه با انتقاد نسبت به لایروبی بی‌موقع مسیرهای ورودی تالاب هامون به وسیله محیط زیست عنوان کرد: زمان و فصل ورود آب به تالاب هامون مشخص است، شرایط وزش بادهای 120 روزه را هم همه می‌داند. محیط زیست در اردیبهشت و خرداد امسال برنامه لایروبی مسیرهای ورودی آب به تالاب هامون را اجرا کرده که درست هم زمان با وزش بادهای 120 روزه است و آب هم قبل از دی ماه وارد هامون نمی‌شود. در نتیجه قبل از وارد شدن به فصل ورود آب دوباره این مسیرها با وزش بادهای 120 روزه و ماسه‌های روان پر از خاک می‌شود، بنابراین وارد کاری شدید که هیچ نتیجه‌ای نخواهد نداشت .
مدیرمسئول روزنامه زاهدان در ادامه خواستار اعلام هزینه صرف شده برای لایروبی بی‌فایده مسیرهای ورود آب به تالاب هامون در سالی که هیچ آبی وارد تالاب نشده و کارشناسان قبلاً نسبت به این موضوع هشدار داده بودند، شد .
هزینه 2 میلیارد و 600 میلیون تومان برای لایروبی تالاب خشک هامون
پورملایی در پاسخ به این سؤال گفت: تالاب هامون در سال مالی 1396 بیش از 7 میلیارد تومان اعتبار مصوب داشته است که 4 میلیارد و 100 میلیون تومان به‌صورت اسناد خزانه اسلامی به حوزه محیط زیست استان داده شد که 2 میلیارد و 600 میلیون تومان به موضوع لایروبی مسیرهای ورودی به تالاب اختصاص یافت .
مدیرکل محیط زیست سیستان و بلوچستان در توضیح بیشتر دلیل هزینه 2 میلیارد و 600 میلیون تومان برای لایروبی مسیرهای ورد آب به تالاب خشک هامون افزود: اعتبارات بهمن ماه ابلاغ شد و از همان موقع بر اساس فرصتی که برای هزینه این اعتبار به دستگاه‌ها داده می‌شود، باید این اعتبارات به هزینه گرفته شود .
وی با بیان اینکه لایروبی‌های خوبی در این زمینه انجام شد، افزود: ورودی‌هایی که به تالاب باز شد بر اساس خواست مردم بود. مردم در کارگروه‌های شهرستان به ما اعلام می‌کنند و فرمانداران آن‌ها را تائید می‌کنند. در نهایت در شورای برنامه‌ریزی استان مصوب می‌شود و سازمان محیط‌زیست مقدار خاک‌برداری را بر اساس مشاوره‌ای که می‌گیرد، مشخص می‌کند .
پورملایی گفت: هر ساله در حوزه سیستان لایروبی‌هایی داریم، هر ساله ممکن است مسیرهایی که بازگشایی می‌شود دوباره با طوفان‌ها پر شود این کاملاً درست است اما نمی‌شود که ما دست روی دست بگذاریم و کاری هم انجام ندهیم.