کد خبر: ۷۳۳۲۸۲
تاریخ انتشار: ۲۱ فروردين ۱۳۹۸ - ۱۰:۴۲ 10 April 2019

محمد درویش، کویرشناسی که در موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور پژوهش می‌کند، اشتباه بزرگ مردم سیل زده و مسئولان را ساخت و ساز در خانه رود عنوان و بیان کرد: بسیاری از خانه هایی که در معمولان و پلدختر تخریب شده دقیقاً در حریم بستر سیلابی رودخانه است، همین الان هم بخش های بزرگی از خوزستان که زیر آب رفته به این خاطر است که ما عرض رودخانه را تا ۱۵۰ متر تصرف کردیم و در نتیجه دیگر آن رودخانه ها استعداد هدایت آب را ندارند و آب بیرون می زند و چنین خساراتی را به بار می آورد، امیدوارم این درسی برای مدیران حوزه زمین، آب، کشاورزی، محیط زیست و شهرداری ها در کشور شود که تحت هیچ شرایطی و به هیچ قیمتی اجازه تجاوز به عرصه های سیلابی رودخانه ها را ندهند.

نمی توانیم بگوییم وارد دوره ترسالی شدیم

محمد درویش در گفت وگو با شفقنا، درخصوص اینکه با توجه به بارندگی های اخیر و احتمال ادامه این بارش ها در فصل بهار، و همچنین پر شدن بسیاری از سدها و تالاب ها، آیا امسال سال ترسالی خواهیم داشت، اظهار کرد: امسال سالی است که بیشتر از میانگین بارندگی داشتیم و اصطلاحاً ترسالی از آن یاد می شود، منتها نمی توانیم براساس یک سال قضاوت کنیم و بگوییم که وارد یک دوره ترسالی شدیم، زمانی می توانیم بگوییم وارد دوره ترسالی شدیم که دستکم ۴ تا ۵ سال بیشتر از میانگین ریزش آسمانی داشتیم و میزان بارندگی اوایل امسال مرتب تکرار شود، که این مساله بسیار بعید است و هیچ وقت چنین چیزی سابقه نداشته است.

بارندگی ها بسیاری از چشمه های تولید گرد و خاک را مهار کردند

او ادامه داد: این بارندگی ها بسیار کمک کرد به اینکه تالاب ها دوباره احیا شود و بعد از مدت ها که ما دچار خشکسالی شدیدی بودیم، بسیاری از تالاب ها در شرق کشور که از بارندگی های افغانستان مشروب می شدند، هامون ها دوباره احیا شدند، همچنین جازموریان، گاوخونی، دریاچه کافتر در شیراز، دریاچه ارژن، بخش هایی از بختگان، دریاچه مه آلود، هورالعظیم، شادگان، بام دژ و میانگرا همه وضعیت بسیار خوبی پیدا کردند و اینها نوید بخش این است که بسیاری از کانون های بحرانی فرسایش بادی و چشمه های تولید گرد و خاک را می توانیم خیالمون راحت باشد که امسال مهار می شود، میزان گرد و غبار کاهش می یابد و برای طبعیت شرایط خوبی است.

درویش گفت: بخشی از این آب وارد سفره های زیرزمینی می شود و بخشی هم وارد خلیج فارس و دریای عمان و دریاچه ارومیه و مازندارن می شود و همه اینها به بهبود اکوسیستم های دریایی کشور کمک می کند. اصولاً اینکه برخی اعلام می کنند که این آب هدر می رود و هدر رفته عبارت اشتباهی است و کسانی که چنین می گویند فهم محیط زیستی ندارند چون در طبیعیت آبی هدر نمی رود و اتفاقاً این ما هستیم که با محفوظ کردن آب ها در مخازن روی سطحی، مجال بیشتری فراهم می کنیم تا این آب تبخیر و از دسترس خارج شود.

نام چهار شهر ایران در بین ۱۰ شهر پر باران جهان ثبت شد

او در پاسخ به اینکه سیل های اخیر به خصوص در دو استان لرستان و خوزستان تا چند روز قبل آن قابل پیش بینی بود؟ اظهار کرد: سیلی که اتفاق افتاده، بسیار کم سابقه بود و سبب شده که نام چهار شهر ایران در دهه اول فروردین ۹۸ در بین ۱۰ شهر پر باران جهان ثبت شود بنابراین سیل بی سابقه و کم سابقه بوده و شدت بارندگی زیاد بوده و در هر شرایطی بالاخره این سیل با خود جریان بزرگ رودخانه ای را به وجود می آورد و چون در زمانی هم اتفاق افتاد که ما پوشش گیاهی نداشتیم و هنوز درختان سبز نشده بودند و خاک برهنه بود، در نتیجه مقاومتی هم در برابر قطرات باران وجود نداشت و خرابی ها بیشتر شد منتها یک اتفاقی که سبب شد سیل به شدت در لرستان و شیراز خسارت جانی بزند، اما این خسارت در خوزستان یا آق قلا از نظر تلفات جانی کمتر بود به خاطر این بود که در آق قلا یا خوزستان مردم از پیش آگاه شده بودند که چنین حجم عظیمی از سیل می آید و جان خود را محافظت کرده بودند، هر چند که به مالشان خسارت زیادی خورد، ولی در شیراز یا لرستان همه شوکه شده بودند و انتظار چنین اتفاقی را نداشتند.

اشتباه بزرگ ما ساخت و ساز در خانه رود است

درویش به دلیل آثار مخرب سیل اخیر، گفت: ما در خانه رود ساخت و ساز کردیم، بسیاری از خانه هایی که در معمولان و پل دختر تخریب شده دقیقاً در حریم بستر سیلابی رودخانه است، همین الان هم بخش های بزرگی از خوزستان که زیر آب رفته به این خاطر است که ما عرض رودخانه را تا ۱۵۰ متر تصرف کردیم و در نتیجه دیگر آن رودخانه ها استعداد هدایت آب را ندارند و آب بیرون می زند و چنین خساراتی را به بار می آورد، امیدوارم این درسی برای مدیران حوزه زمین، آب، کشاورزی، محیط زیست و شهرداری ها در کشور شود که تحت هیچ شرایطی و به هیچ قیمتی اجازه تجاوز به عرصه های سیلابی رودخانه ها را ندهند.

در ساخت مخزن های آب زیاده روی کردیم

او در پاسخ به اینکه برای جلوگیری از آثار مخرب سیل در سال های آینده آیا نیاز است که مجدداً سدسازی هایی در مناطق سیل خیز صورت گیرد؟ اظهار کرد: ما همین الان حدود ۸۰ میلیارد متر مکعب مخزن ساختیم و به گفته وزیر سابق نیرو آقای چیت چیان حدود ۴۷ تا ۴۸ میلیارد متر مکعب برای ما کافی بوده است، ما در ساخت مخزن زیاده روی کردیم به خاطر اینکه کل نیاز آب شرب ایرانیان حدود ۸ میلیارد متر مکعب در سال است و اگر بخواهید سه یا چهار برابر را در سدها ذخیره کنید می شود ۳۰ تا ۳۲ میلیارد متر مکعب، اما در حال حاضر بیش از ۵۰ میلیارد متر مکعب از مخازن ما بهره برداری شده و تا ۸۰ متر مکعب هم داریم اضافه می کنیم، اگر بحث آقایان این است که ما باید با سدسازی جلوی سیل را بگیریم، سیلی که اکنون در چرخه اتفاق افتاده دور و برگشت آن هزار ساله بوده، یعنی ما باید برای اختصاصاً خوزستان بین ۸۰ تا ۱۰۰ میلیارد متر مکعب مخزن بسازیم که بتوانیم در برابر سیل های با دور و برگشت هزار ساله هم آمادگی داشته باشیم، این اصلاً خردمندانه و اقتصادی نیست که این همه سرمایه کشور را هدر دهیم که قرار است روزی در فلان منطقه سیلی اتفاق افتد و این آب را ذخیره کند، و در سایر ایام سال این آب هدر می رود یا تبخیر می شود یا اینکه این سدها عملاً بلااستفاه می ماند چون آبی در آنها ذخیره نمی شود. سال گذشته بیش از نیمی از ظرفیت سدهای ما خالی بود و امسال سالی استثنایی است، براساس استثنائات که نباید برنامه ریزی کرد، براساس استنثائات باید شرایطی فراهم کند که تلفات کم شود، یعنی رودخانه ها را لایروبی کنند، به حریم بستر سیلابی رودخانه ها تجاوز نکنند، سیستم های پایش و هشدار را قوی تر کنند، پوشش های گیاهی و جنگلی را تقویت کنند، فشار دام را کاهش دهند تا به این ترتیب قدرت خورندگی سیل کاهش پیدا کند.

همه بارندگی ها برای اکوسیستم برکت بوده و قطره ای از آن هدر نرفته است

درویش درباره اینکه در سیل لرستان چرا سیل تبدیل به گل و لای شد و آیا امکان مدیریت آن قبل از وقوع سیل وجود داشت؟ تصریح کرد: دلیل اینکه سیل لرستان گل و لای داشت به این دلیل بود که شتاب آن زیاد بوده است، همچنین ما ۳۰ درصد جنگل ها را از دست دادیم، فصلی هم که بارندگی اتفاق افتاده، فصلی بوده که پوشش گیاهی نداشته و در نتیجه با خود، خاک زیادی را شسته است و کاری نمی توانست کرد، ما سیل با آب زلال نداریم، سیل همیشه گل آلود است، اما اینکه گمان می کنید آب هدر رفته، تصوری است که سدسازها ایجاد می کنند که اگر نتوانیم آب را پشت سد نگاه داریم یعنی هدر رفته است، در صورتی که این آب دارد وارد تالاب هورالعظیم می شود، تالاب هورالعظیم  اگر احیا شود اکوسیستم خوزستان احیا می شود، پرندگان باز می گردند، صیادی رونق پیدا می کند، تعادل اقلیمی برقرار می شود، تفاوت دمای شب و روز کاهش می یابد، نیاز اقلام زراعی به آب کاهش پیدا می کند و در نهایت وارد اروند رود می شود که می تواند خوراک خوبی برای آبزیان باشد، تنوع زیادی بهبود پیدا می کند و باعث حرکت سیکلونی جریان در داخل خلیج فارس شود و خلیج فارس را از خطر ساکن شدن نجات دهد، بنابراین همه این آب برای اکوسیستم برکت بوده و قطره ای از آن هدر نرفته است.

 

اشتراک گذاری
نظر شما
نام:
ایمیل:
* نظر:
* :
آخرین اخبار