محصولات ایران‌خودرو باز هم گران شد، عکس یادگاری ترامپ با طالبان؟!، نگرانی آمریکا از اینستکس، دستگیری برخی مدیران سایپا، رنگ زنانه در کابینه؟، پیامد‌های نه بریتانیا به ایده تبادل نفتکش ها، زیرآبی آژانس‌ها‌و سایت های فروش اینترنتی بلیت هواپیما و امام با اعدام هویدا مخالف بود؟ از مواردی است که موضوع گزارش‌های خبری و تحلیلی روزنامه‌های امروز شده است.
به گزارش «تابناک» روزنامه‌های امروز چهارشنبه نهم مردادماه در حالی چاپ و منتشر شد که خبرهای مهم قضایی از جمله صدور حکم قصاص محمدعلی علی نجفی برای پرونده قتل میترا استاد، حکم بیست سال زندان برای داماد وزیر کار و دستگیری تعدادی از مدیران سایپا در صفحات نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده اند.
نگرانی آمریکا از اینستکس، اعتراف ترامپ شکست ناپذیری ایرانیان در مذاکره و نشانه‌های کاهش تنش در خلیج فارس از دیگر مواردی است که با تیتر‌های مختلف در صفحات نخست تعدادی از روزنامه‌های قرار گرفته اند.
روزنامه خراسان و ومردمسالاری با درج تصویر محمدعلی نجفی و هادی رضوی در مرکز صفحه نخست عنوان حکم قصاص برای نجفی، ۲۰ سال حبس برای داماد جنجالی؛ هادی رضوی را تیتر یک کرد و شرق با تیتر (از MIT تا زیر تیغ)، اعتماد (برزخ قصاص و بخشش) جوان (قصه شهرزاد و قصاص شهردار)، وطن امروز (حکم: قصاص)، آفتاب یزد (روز اخبار مهم قضایی) سوژه داغ روز را در صفحه اول خود برجسته کردند.
در ادامه تعدادی از یادداشت‌ها و سرمقاله‌های منتشره در روزنامه‌های امروز را مرور می‌کنیم:
خط قرمز در تنگه هرمز
جلال خوشچهره در بخشی از سرمقاله امروز ابتکار با عنوان خط قرمز در تنگه هرمز نوشت: تهدید علیه حاکمیت طبیعی و تاریخی ایران در تنگه هرمز، عبوز از خط قرمزی است که واشنگتن در دنبال‌کرد سیاست فشار حداکثری می‌کوشد تا از یک‌سو به ایجاد ائتلاف قدرت‌های جهانی علیه ایران بینجامد و از سوی دیگر، آرایش امنیتی منطقه خلیج‌فارس را به سال‌های پیش از خروج بریتانیا از منطقه شبیه کند. طرح تشکیل «ناوگان اروپایی» در خلیج‌فارس می‌تواند بستر چنین اهدافی باشد. این طرح را که «جرمی‌هانت» وزیر‌امور خارجه سابق بریتانیا یک‌روز پیش از تشکیل کابینه جدید این کشور ارائه داد، با استقبال محتاطانه آلمان، فرانسه، ایتالیا، دانمارک و حتی کره جنوبی روبه‌رو شده است.
طرح حاوی دو گزینه است: نظارت بر رفتوآمد ایمن کشتی‌ها و اسکورت نفتکش‌ها با ناو‌های جنگی. در این حال همه کشتی‌هایی که با پرچم بریتانیا در تنگه هرمز حرکت می‌کنند، باید مسیر خود را به وزارت حمل و نقل این کشور اطلاع دهند تا از امکان اسکورت نظامی بهره‌مند شوند. سخنان تاکیدی «دومنیک راب» در روز نخست تصدی‌اش در مسند وزارت امورخارجه دولت «بوریس جانسون» حائز تامل است. او گفته است: «نباید میان اتحادیه اروپا و آمریکا بر سر ماموریت‌های دریایی در خلیج‌فارس کشمکش وجود داشته باشد.» راب به نکته دیگری هم در روابط تنش‌آلود دولتش با ایران بر سر نفتکش‌ها اشاره کرده است؛ اینکه «قصد اتخاذ تصمیم عجولانه ندارد، اما به‌طور کامل گزارش‌ها و اطلاعات دراین‌باره را دریافت می‌کند».
اگرچه هنوز به روشنی نمی‌توان ادعا کرد که بریتانیا به یکباره و ناخواسته در معرکه تنش روابط ایران و آمریکا داخل شده، اما به هرحال دو ناو «اچاماس دانکن» و «مونتروز» این کشور به همراه دیگر ناو‌های دولت‌های اروپایی در آب‌های خلیج‌فارس خواهند بود. تهران طرح مشترک «ناوگان اروپایی» در تنگه هرمز را پیام خصمانه قدرت‌های اروپایی تفسیر کرده است. «علی ربیعی» سخنگوی دولت در این‌باره گفته است: «قصد اعزام ناوگان اروپایی به خلیج‌فارس، طبعاً پیام خصمانه‌ای دارد.» او تصریح کرده: «این تصمیم تحریککننده و موجب افزایش تنش‌ها خواهد شد.»
واشنگتن با زیرکی در حال تغییر زمین بازی به عرصه‌ای است که اروپائیان و بهویژه بریتانیا را به‌رغم همه وسواسهایشان در افزایش تنش با ایران، رودر‌روی این کشور قرار می‌دهد. تهدیدآمیز‌تر اینکه حاکمیت طبیعی و تاریخی ایران در تنگه هرمز در معرض اقدام‌های تاکتیکی و ماجراجویانه قرار گرفته است. این تهدید به مراتب فراتر از تحریم‌هایی است که واشنگتن تاکنون به اجرا گذاشته است. تمامیت سرزمینی ایران خط قرمزی است که لازم است برای حفظ آن در وهله نخست به خنثی کردن سیاست ائتلاف‌سازی واشنگتن اقدام کرد. دوم؛ مانع هرگونه تغییر در آرایش امنیتی تنگه هرمز شد که ریشه در طبیعت و تاریخ این آبراهه دارد.
نداری مردم و مانور تجمل مسئولان
آفتاب یزد در گزارشی با عنوان نداری مردم و مانور تجمل مسئولان به جشن مدیر مشهدی پس از ۱۰ هزار تایی شدن دنبال‌کنندگان صفحه اینستاگرامش پرداخت و نوشت: مجید خرمی مدیرعامل موسسه فرهنگی شهرآرا و سرپرست اداره کل روابط عمومی و بین الملل شهرداری مشهد پستی را در صفحه توئیترش منتشر کرد که با واکنش‌های تند و انتقادی کاربران فضای مجازی همراه شد. مجید خرمی در این پست خود تصاویری از جشن لاکچری ۱۰ هزارتایی شدن حساب اینستاگرام و ۴هزارتایی شدن حساب توئیتر خود را منتشر کرد و در این باره نوشت: «امروز، برادرانم درخانه هنر، ۱۰ هزارتایی شدن پیج اینستاگرام و ۴هزارتایی شدن صفحه توئیترم را با هدایایی یادآور شدند. ارتباط من، با مخاطبان به شدت تسهیل شده است. بدون شک در دنیای کنونی، نقش شبکه‌های اجتماعی در ارتباط موثر با مخاطبان، غیرقابل انکار است. ارتباط باشما برایم افتخار است و امیدوارم پایدار باشد.»
البته این بار اولی نیست که به برخی از مسئولان دست به چنین اقدامات غیرنامتعارفی می‌زنند. مثلا غلامعلی جعفرزاده ایمن‌آبادی از جمله کسانی است که برای صفحه اینستاگرام خود جشن تولد دوسالگی گرفت و انتقاد کاربران را برانگیخت. در مورد دیگر می‌توان به رئیس کارخانه چسب هل اشاره کرد که جشن تولد مجللی را برای خودش گرفته و تصاویر آن را در فضای مجازی منتشر کرده است. اکنون جشن گرفتن آقای مسئول برای چند هزارتایی شدن صفحاتش در شبکه‌های اجتماعی با بازتاب‌های انتقادی از سوی کاربران روبه‌رو شده است. یه ویژه آنکه خرمی مسئولیتی هم در شهرداری مشهد دارد. کاربران بسیاری معتقدند که به جای جشن برای چند هزارتایی شدن در اینستاگرام بهتر است که به مشکلات مردم رسیدگی کند.
یکی از کاربران نوشته است: «مردم نون ندارن بخورن بعد مسئول ما واسه ۴k شدنش جشن لاکچری می‌گیرن»
کاربر دیگری گفته است: «بعد جشن وقت کردین کاری هم برای مجموعه خود بکنید»
دیگری نوشت: «کاش این کار را نمی‌کردند و کاش حداقل شما آن را منتشر نمی‌کردید. تعداد فالوور اینستاگرام و توئیتر هیچ معنایى ندارد جز شهرت احتمالى بیشتر و این موضوع ارتباط معنادارى با میزان خدمت‌رسانى یا توفیق فرد در جایگاهش ندارد.» یکی دیگر از کاربران گفته است: «مردم در مشکلات اقتصادی دسته و پنجه نرم می‌کنند آقای مجید خرمی جشن فالوور برای خودش گرفته» کاربران دیگر نوشته‌اند «این دنیای کنونی درسته ارتباطات را تسهیل کرده، ولی متاسفانه سوتی‌ها را هم بد نشان می‌دهد دقیقا مثل حرکت خنده‌دار آقای خرمی»، «کاش تعداد شمع های روی کیک دغدغه‌های مردم مشهد که این چند سال به وجود آمده و توسط رسانه پیگیری شده، می‌بود نه شاخ شدن در فضای مجازی»، «آقای خرمی! نمی‌دانم چه کسی به شما گفته احتمالا هوش و سواد رسانه و ارتباطات دارید که هنوز نمی‌دانید این دست کار‌ها فقط باعث به سخره گرفته شدن، می‌شود. همین توئیت بهترین نشانه است که توانایی واقعی شما در حوزه ارتباطات چقدر است»، «چه‌جوری می‌شه آدم هم روزنامه‌نگار باشه، هم مدیرعامل موسسه‌ی فرهنگی مطبوعاتی، هم سرپرست اداره‌کل روابط عمومی و امور بین‌الملل شهرداری؟»، «منابع ملت ایران دست همین حضراته! مدیران خاص و...»، «مرسی که باعث شادی و خنده مردم شدین خواهشا به همین راه ادامه بدین و به کار‌های مملکت کاری نداشته باشین»، «تو دنیایی که بچه ده ساله یک شبه پیج اینستاگرامش را به ده هزار می‌رساند کاش می‌فهمیدیم آمار‌های فضای مجازی فقط یک عدد هستند نه بیشتر؛ همان‌طور ذوق‌زدگیِ آن‌ها با کار یک هکر دود هوا می‌شود»، «اینستا ۴۷k و توئیتر ۸k یه بارم احساس خوشحالی نکردم. برو به حالت گریه کن که فالوور برات خوشحالی میاره. سواد رسانه داشتی می‌فهمیدی فالوور صرفا طرفدار تو نیست که روش حساب می‌کنی» این کار‌ها جز اینکه خدمات شایان شهردار محترم مشهد را که زبانزد عام و خاص است زیرسوال ببرد ارزش دیگری ندارد.
یک قدم تا حل چالش «ازدواج‌های شرعی غیررسمی»
حمیدرضا رضایی کارشناس سیاستگذاری مهاجرت در یادداشتی که در شماره امروز جوان و با عنوان یک قدم تا حل چالش «ازدواج‌های شرعازدواجی غیررسمی» منتشر شده نوشت: چهار دهه از حضور مهاجران در ایران می‌گذرد. قرابت‌های فرهنگی و مذهبی بین ایرانیان و مهاجران باعث درهم‌آمیختگی این دو گروه در کشور شد. ازدواج بین ایرانیان و مهاجران یکی از نتایج این ادغام بود. مطابق قوانین ایران، تابعیت تنها از طریق خون پدر به فرزند منتقل می‌شود. همین باعث شد تا صد‌ها هزار کودک حاصل ازدواج زنان ایرانی با مردان غیرایرانی بی‌شناسنامه شوند و در سخت‌ترین شرایط با فقر و نابرابری دست و پنجه نرم کنند. کمتر کسی به فکر این فرزندان و مادرانشان است که غالباً مظلوم و فقیرند و پشتیبانی هم ندارند که صدایشان را به گوش حاکمیت برساند.
قوانین تابعیتی ما مختص زمان رضاخان است. قوانینی که به خون پاک آریایی افتخار و در گوش مادر ایرانی زمزمه می‌کردند: «به ما چه؟! می‌خواستی با مرد خارجی ازدواج نکنی! حالا که ازدواج کرده‌ای، بچه‌ات باید بدون هویت بماند.» بی‌هویتی فرزندان، آهن داغی بر دستان زنان ایرانی شده که می‌خواهند با مرد غیرایرانی ازدواج کنند. خواه آن مرد غیرایرانی یک مدافع حرم افغانستانی باشد یا یک عراقی که با داعش جنگیده و خواه غیر از اینها. 
اکثر این مردان خارجی که از آن‌ها صحبت می‌شود با ما هم‌دین، هم‌مذهب و هم‌زبان هستند. ما که داعیه‌دار ام‌القرای اسلام در دنیا هستیم، چرا در این مورد تبعیض قائل شده‌ایم؟ چرا به فرزند یک مرد مسلمان که اتفاقاً با زن ایرانی ازدواج کرده است هیچ خدمتی نمی‌دهیم؟
این تبعیض، اما در انتقال تابعیت غالباً جنبه فقهی ندارد و با نیت حمایت از حقوق زنان ایرانی در سال ۱۳۱۳ تدوین شده است، حتی در قانون مدنی ازدواج زن ایرانی با تبعه خارجی با محدودیت‌هایی مواجه است. بر اساس ماده ۱۰۶۰ قانون مدنی ازدواج زن ایرانی با تبعه خارجی موکول به اجازه مخصوص از طرف دولت است. این فرآیند طولانی و ناکارآمد سبب بروز پدیده‌ای موسوم به «ازدواج‌های شرعی غیررسمی» در کشور شده است.
از اینها گذشته، از منظر حکمرانی نرم، پدیده بی‌هویتی برای حاکمیت به مثابه سم است. انسان‌هایی که هیچ هویتی ندارند و در حاکمیت دیده نمی‌شوند مثل خودرو‌های بی‌پلاکی هستند که در جامعه در حال ترددند و بدون آنکه دوربین‌ها آن‌ها را ثبت کنند به‌راحتی می‌توانند تخلف کنند مرتکب جرم شوند و اصلاً هم به چشم نیایند.
در طول دو سال گذشته دغدغه‌مندان و فعالان اجتماعی پیگیری‌های زیادی را انجام داده‌اند تا سرانجام دولت به ارائه لایحه‌ای برای حل مشکل بی‌شناسنامگی فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان غیرایرانی بپردازد. اردیبهشت ۹۸ مجلس با رأی قاطع آن را تصویب کرد، اما شورای نگهبان دو ایراد امنیتی به لایحه وارد کرد. اصلاح ایرادات در جلسه تیرماه مجدداً به تصویب رسید و برای شورای نگهبان ارسال شد تا در قدم پایانی تکلیف هویت این فرزندان در آنجا مشخص شود.
اصلاح قانون تعیین تکلیف تابعیت فرزندان حاصل از ازدواج زنان ایرانی با مردان غیرایرانی، نتیجه زحمات چندین نسل از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، کارشناسان و فعالان اجتماعی و رسانه‌ای بوده است. امید است با اجرایی شدن این قانون، زمینه‌های قانون‌گریزی و قانون‌شکنی در ایران کاسته و شرایط برای متناسب شدن قوانین قدیمی با نیاز‌های روز جامعه ایران فراهم شود./ح
