حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی، رئیس جمهور روز یکشنبه لایحه بودجه سال 1399 کل کشور را جهت تصویب ردیف های درآمدی و هزینه ای تقدیم مجلس شورای اسلامی کرد. بر اساس برنامه ریزی صورت گرفته قرار است کمیسیون های مجلس در هفته های پیش رو دخل و خرج یک ساله کشور را بررسی کنند و در نهایت بودجه 4 اسفند ماه در صحن علنی مجلس بررسی شود.دیروز رئیس جمهور بودجه سال آینده را «بودجه استقامت و مقابله با تحریم» نامید. روحانی عنوان کرد: این بودجه به دنیا اعلام می‌کند که علی رغم تحریم، مخصوصاً از لحاظ نفت کشور را اداره خواهیم کرد.

رئیس جمهور از تخصیص 70 هزار میلیارد تومان برای بودجه عمرانی سال آینده خبر داد و بیان کرد« تقریباً بودجه سال 99 با شرایطی که پیش‌بینی شده،خیلی به نفت اتکا ندارد».

همچنین روحانی اعلام کرد مطابق لایحه بودجه سال آینده، افزایش ۱۵ درصدی حقوق کارمندان در نظر گرفته شده است.

اما لایحه بودجه سال 1399 چه ویژگیهای دیگری دارد و اگر قرار باشد محورهای کلی آن به اختصار بیان شود چگونه خواهد بود.

نگاه کلی به بودجه

مطابق ماده واحده، لایحه بودجه سال 99 کل کشور بالغ بر 1988 هزار میلیارد تومان است که بودجه عمومی 563.829 میلیارد تومان، منابع عمومی 484.596 میلیارد تومان، درآمد اختصاصی دستگاه ها 79 هزار میلیارد تومان و بودجه شرکت های دولتی، بانک ها و موسسات غیرانتفاعی نیز 1483 هزار میلیارد تومان است.

در لایحه بودجه، درآمدهای مالیاتی با در نظر گرفتن درآمد گمرکی حدود 195 هزار میلیارد تومان برآورد شده  و در بخش هزینه ها، جبران خدمت کارکنان که همان حقوق و دستمزد است نیز 113 هزار میلیارد تومان تعیین شده است.

در کل بررسی جزئیات بودجه بیانگر کاهش وابستگی به نفت با افزایش 23 هزار میلیاردی درآمدهای مالیاتی و افزایش 45 هزار میلیارد تومانی واگذاری های دولتی است. درآمد حاصل از صادرات نفت و معیانات گازی از 137 هزار میلیادر تومان به 45 هزار میلیارد تومان کاهش می یابد که نشان دهنده کاهش 66 درصدی وابستگی به درآمدهای نفتی است.

دولت پیش بینی فروش 80 هزار میلیارد تومان اوراق مالی اسلامی را کرده و قرار است 30 هزار میلیارد تومان از صندوق توسعه ملی در اختیار دولت قرار گیرد. بر اساس قانون برنامه ششم توسعه کف رقم واریز درآمدهای نفتی به صندوق توسعه ملی باید 30 درصد باشد که هر سال دو درصد به این رقم افزوده می شود.

عوارض خروج از کشور 

در لایحه بودجه سال آینده عوارض خروج از کشور از 220 هزار تومان به 264 هزار تومان برای سفر اول هر ایرانی افزایش یافته است. همچنین برای سفرهای دوم به این مبلغ 50 درصد(396 هزار تومان) و سفر سوم و بیشتر 100 درصد(528 هزار تومان) افزایش می یابد.

در بودجه سال گذشته، عوارض خروج از کشور برای سال اول 220 هزار تومان برای بار اول، 330 هزار تومان برای سفر دوم و 440 هزار تومان برای سفر سوم و بیشتر بود. البته مطابق بند«د» تبصره 11 لایحه بودجه، زائران اربعین که از 14 شهریور تا 2 آبان ماه سال 1399 از مرز زمینی به مقصد عراق از کشور خارج می شوند مشمول این شرایط نمی شوند و از پرداخت عوارض معاف هستند.  همچنین عوارض خروج برای زائران حج تمتع و عمره نیز 132 هزار تومان خواهد بود.

قرار است مبلغ 400 هزار ریال از عوارض خروج صرف توسعه زیرساخت ها، تاسیسات گردشگری و حمایت از میراث فرهنگی و صنایع دستی شود.

15 تکلیف صندوق توسعه ملی در لایحه بودجه

مطابق لایحه بودجه سال آینده دولت اجازه دارد مبلغ 3 میلیارد و 425 میلیون یورو از صندوق توسعه ملی را به صورت تسهیلات ارزی برداشت و در 15 تکلیف به مصرف برساند. قرار است خارج از این مجوز، استفاده و اختصاص از منابع صندوق توسعه ملی ممنوع باشد.

از جمله 15 تکلیف دولت می توان به طرح های آبیاری تحت فشار و نوین، آبخیزداری و آبخوانداری، مقابله با اثرات مخرب ریزگردها و تاثیر آن بر شبکه های برق، تقویت بنیه دفاعی،خرید تجهیزات آزمایشگاهی و کارگاهی دانشگاه ها، طرح های نوآورانه جهاد دانشگاهی و معاونت علمی و فناوری، توسعه کمّی و کیفی برنامه های تولیدی، پویا نمایی، مستند، فیلم و سریال در سازمان صدا و سیما، رفع مشکلات حاد پسماندها و آبرسانی روستایی و عشایری و توسعه شبکه های آن اشاره کرد. 

عدم تغییر مبلغ وام ازدواج در لایحه بودجه 

مطابق با لایحه بودجه، تسهیلات قرض الحسنه ازدواج تفاوتی با سال گذشته ندارد و بنابراین به هر زوج 30 میلیون تومان با دوره بازپرداخت پنج ساله و با اخذ یک ضامن معتبر و سفته در نظر گرفته شده است. این بند شامل زوج هایی می شود که تاریخ عقد آنها بعد از اول فروردین 1396 است و تاکنون وام ازدواجی دریافت نکرده اند. 

معافیت مالیاتی برای حقوق های سه میلیونی و پایین تر از آن

بر اساس لایحه بودجه پیشنهادی، سقف معافیت مالیاتی سه میلیون تومان پیشنهاد شده است. بر این اساس، افرادی که سالیانه 36 میلیون تومان دریافتی دارند از پرداخت مالیات معاف هستند. مالیات حقوق های بیشتر از سه میلیون می باید به صورت پلکانی محاسبه و دریافت شود. 

در قانون بودجه سال 98 حقوق کارکنان دولت تا 2 میلیون و 750 هزار تومان معاف از مالیات است و مبالغ بیشتر از آن به صورت پلکانی تا 35 درصد به آن مشمول مالیات می شدند.

نحوه محاسبه نرخ مالیات بر کل درآمد تا 1.5 برابر مشمول ده درصد، 2.5 برابر مشمول پانزده درصد، 2.5 تا 4 برابر آن مشمول 25 درصد، مازاد چهار تا 6 برابر مشمول 25 درصد و نسبت به مازاد 6 برابر 35 درصد است.

افزایش 10 درصدی عوارض واردات لوازم آرایشی

واردات لوازم آرایشی اگر چه با شروع سال 1398 ممنوع اعلام شده بود اما مطابق لایحه بودجه 99، عوارض 10 درصدی برای واردات لوازم آرایش در سال آینده پیش بینی شده است. از این رو احتمال اینکه ممنوعیت واردات لوازم ارایشی پایان یابد وجود دارد. 

افزایش 30 درصدی درآمد حاصل از مالیات بر حقوق 

مطابق لایحه بودجه، مجموع مالیات بر درآمد در سال آینده رشد 29 درصدی نسبت به امسال خواهد داشت و به 32 هزار و 341 میلیارد تومان افزایش خواهد یافت. از این رو میزان مالیات بر درآمد نسبت به سال 98 حدود هفت هزار 376 میلیارد تومان افزایش خواهد یافت. امسال میزان مالیات بر درآمد معادل 24 هزار و 965 میلیون تومان بوده است.

پرداخت یارانه نقدی و طرح معیشتی

در لایحه بودجه سال آینده برای هدفمندی یارانه ها مجموعاً 250 هزار میلیارد تومان پیش بینی شده است. وزارت کار و رفاه اجتماعی نیز مکلف شده سه دهک بالا را با استفاده از بانک های اطلاعاتی شناسایی و حذف کند. همچنین برای طرح معیشت خانوار 31 هزار میلیارد تومان پیش بینی شده است.

البته این اعداد و ارقام فعلاً در لایحه دیده شده و ممکن است نمایندگان مجلس شورای اسلامی در کمیسیون تلفیق یا در صحن آنها را اصلاح و تغییر دهند.