تابناک فارس به نقل از صدا و سیما: تغذیه تکمیلی به مواد غذایی جامد، نیمه جامد یا مایع حاوی مواد مغذی و انرژی اطلاق می‌شود که علاوه بر شیر مادر یا شیر مصنوعی به شیرخوار داده می‌شود. طی دوره تغذیه تکمیلی، اگرچه تغذیه با شیر مادر همچنان به عنوان منبع مهم تامین مواد مغذی و عوامل حفاظتی حداقل تا ۲ سالگی ادامه می‌یابد، اما شیرخوار به تدریج با غذا‌های خانواده آشنا شده و به آن‌ها عادت می‌کند.
با توجه به اینکه بخشی از نیاز‌های تغذیه‌ای شیرخوار، از طریق غذا‌های تکمیلی تامین می‌شود، باید این غذا‌ها مغذی بوده و از لحاظ مقدار نیز به اندازه‌ای باشند که به رشد مطلوب کودک کمک کنند. علاوه بر این، تغذیه تکمیلی، زمان آشنایی با انواع رنگ ها، طعم‌ها و بافت‌های مختلف مواد غذایی است.
اهمیت تغذیه تکمیلی
تغذیه با شیر مادر، به تنهایی تا پایان ۶ ماه نخست تولد، نیاز‌های تغذیه‌ای شیرخوار را تامین می‌کند، اما پس از پایان ۶ ماهگی، شیر مادر قادر به تامین انرژی، پروتئین، روی، آهن و برخی از ویتامین‌های محلول در چربی نیست. به طوری که تغذیه با شیرمادر، از ۶ تا دوزاده ماهگی بیش از نیمی از نیاز‌های تغذیه‌ای شیرخوار و از دوازده تا بیست و چهار ماهگی، حداقل یک سوم آن را تامین می‌کند، بنابراین شیرخواران از پایان شش ماهگی تا ۲۴ ماهگی، باید علاوه بر شیر مادر با غذا‌های دیگر نیز تغذیه شوند.
تغذیه تکمیلی، علاوه بر تامین بخشی از نیاز‌های تغذیه‌ای شیرخوار، او را برای یک رژیم غذایی متنوع آماده می‌سازد. با توجه به نقش و اهمیت تغذیه در رشد شیرخواران، باید در هنگام پایش رشد شیرخوار، به روند وزن گیری توجه کرده، زیرا آهسته‌تر شدن رشد کودک، می‌تواند ناشی از کمبود‌های تغذیه‌ای او باشد، بنابراین پس از شروع غذای تکمیلی، باید روند رشد کودک در مراقبت‌های بهداشتی تعیین و در صورت اختلال رشد شیرخوار، در مورد نحوه تغذیه او بررسی‌های لازم انجام شود.
برخی از خطرات شروع زودهنگام غذا‌های تکمیلی
دریافت ناکافی انرژی یا سایر مواد مغذی از طریق جایگزین شدن غذای تکمیلی با شیرمادر مانند استفاده از حریره و سوپ آبکی و رقیق به عنوان غذای تکمیلی شیرخوار
افزایش دریافت انرژی و مواد مغذی و احتمال ابتلای شیرخوار به چاقی
افزایش ابتلای شیرخوار به بیماری‌های عفونی مانند اسهال
افزایش احتمال آلرژی به مواد غذایی
افزایش خطر آسپیراسیون (ورود غذا یا مایعات به ریه) به دلیل نداشتن توانایی در بلعیدن مواد غذایی
دریافت کم شیر مادر و کاهش مزایای تغذیه با آن به ویژه کاهش دریافت عوامل حفاظتی شیر مادر
برخی از خطرات شرو ع دیرهنگام غذا‌های تکمیلی
دریافت ناکافی مواد مغذی مورد نیاز برای تامین رشد مطلوب شیرخوار و افزایش احتمال اختلال رشد، کمبود ویتامین آ و کم خونی فقر آهن
آهسته‌تر شدن رشد و تکامل شیرخوار
به تاخیر افتادن عمل جویدن
کاهش پذیرش و خودداری از خوردن غذای جامد توسط شیرخوار
برخی از مواد غذایی نامناسب یا ممنوع برای تغذیه کودکان زیر یک سال
از دادن شیر گاو و عسل (به دلیل خطر بوتولیسم) به کودک زیر یک سال خودداری شود.
از دادن آدامس، آب نبات، آجیل، ذرت، کشمش، انگور و گیلاس به دلیل احتمال خفگی به شیرخوار خودداری شود.
چای، قهوه و دم کرده‌های گیاهی مانع جذب مواد مغذی مانند آهن می‌شوند و تا حد امکان نباید مصرف شوند.
از دادن لبنیات غیر پاستوریزه مانند شیر، ماست و پنیر محلی خودداری شود.
نمک و ادویه به غذای شیرخوار اضافه نشود.
