برنامه های اقتصادی دولت تدبیر و امید در استان اردبیل

در مجموع فعالیت های اقتصادی در چند محور از جمله فعال کردن واحدهای تولیدی مشکل دار با تشکیل جلسه های بررسی مشکلات واحدهای تولیدی دنبال می شود.

به گزارش تابناک اردبیل، ارژنگ عزیزی، مدیرکل دفتر امور اقتصادی و بین الملل استانداری اردبیل در گفتگو با خبرگزاری ایرنا، برنامه های اقتصادی دولت تدبیر و امید در استان را بیان کرد که متن کامل این گفتگو در زیر می آید:

** ایرنا: آقای عزیزی پیش از هر چیز چه خبر تازه ای در زمینه فعالیت های انجام گرفته در حوزه اقتصادی استان اردبیل دارید؟

***مدیرکل دفتر امور اقتصادی و بین الملل استانداری اردبیل:به تازگی پهنه جدیدی با عنوان نیر زرج آباد تعریف و مطالعات آن به شرکت کانی نوید پارس وابسته به صندوق بازنشستگان شرکت نفت واگذار شده است؛ طی مطالعات اولیه این پهنه را جزو نقاط امید بخش عنوان کرده اند و در صورت به نتیجه رسیدن، سیمای استان متحول خواهد شد.
در مجموع توجه به ظرفیت های معدنی استان اردبیل یکی از تمهیدهای مد نظر مسوولان در دولت یازدهم برای ایجاد اشتغال و افزایش ارزش افزوده و به عبارتی حرکت دادن استان به سمت صنعتی شدن است.
بر این اساس پهنه معدنی قزل اوزن توسط شرکت ایمیدرو به مساحت یک هزار و 350 کیلومتر مربع، پهنه سبلان قره سو توسط شرکت میتکو به مساحت یک هزار و 690 کیلومترمربع و پهنه باغرو توسط شرکت سرمایه گذاری کوثر به مساحت 870 کیلومترمربع به عنوان نقاط امیدبخش در دست مطالعه هستند.

**ایرنا: به شعار صنعتی شدن استان اشاره کردید که مورد تاکید مسوولان در دوره های مختلف بوده؛ با توجه به مشکلات موجود، دولت یازدهم به طور مشخص چه گام هایی در این زمینه برداشته است؟

*** مدیرکل دفتر امور اقتصادی و بین الملل استانداری اردبیل:در مجموع فعالیت های اقتصادی در چند محور از جمله فعال کردن واحدهای تولیدی مشکل دار با تشکیل جلسه های بررسی مشکلات واحدهای تولیدی دنبال می شود.
بسیاری از واحدهای استان با مشکل بدهی معوقه، مالیات، بیمه و بدهی به نهادهای خدمت رسان یا شهرک های صنعتی مواجه هستند که برای رفع این مشکلات کارگروه ستاد تسهیل و رفع موانع تولید به ریاست استاندار اردبیل تشکیل یا از تعدادی از واحدها بازدید صورت گرفته و طی آن در محل مشکلات بررسی و تصمیم گیری می شود.
کارگروه ستاد تسهیل تاکنون 54 جلسه تشکیل جلسه داده که 50 درصد آن بازدید بوده و 270 مصوبه داشت که 235 مصوبه اجرایی و عملیاتی شده است.

**ایرنا: آماری از تعداد واحدهای مشکل دار در استان وجود دارد؟ بیشتر مشکلات آنها در چه زمینه ای است؟

*** مدیرکل دفتر امور اقتصادی و بین الملل استانداری اردبیل:از میان واحدهای تولیدی می توان گفت حدود 50 درصد آنها با مشکل مواجه هستند که بیشترین این مشکلات در زمینه بدهی معوق و با سیستم بانکی است و مالیات و دیگر بدهی ها در رده های دیگر قرار دارند.
در سال گذشته مشکلات حدود 124 واحد تولیدی بررسی شد که 78 مورد آن با سیستم بانکی مشکل داشتند.
برای رفع این مشکل طی دو سال گذشته 600 میلیارد ریال سرمایه در گردش از سوی سیستم بانکی به این واحدها تزریق شده که این اقدام در محور دوم تمهیدها یعنی احیای واحدها جای می گیرد.
استمهال بدهی نیز از دیگر اقدامات است اما با وجود این فعالیت ها برخی از واحدها مشکلاتشان مقطعی حل می شود؛ پس از استمهال بدهی، نمی توانند خود را بازسازی کنند و دوباره با مشکل روبرو می شوند.

**ایرنا: در زمینه احیای واحدها و طرح های اقتصادی راکد چه اقدام های دیگری صورت گرفته است؟

*** مدیرکل دفتر امور اقتصادی و بین الملل استانداری اردبیل:پیش از سفر دکتر روحانی به استان اردبیل در تابستان سال گذشته، جلسه ای با معاون اجرایی رییس جمهوری تشکیل و مقرر شد برخی شرکت های شبه دولتی در این منطقه سرمایه گذاری کنند.
از جمله قرارگاه خاتم الانبیا (ص) پروژه توسعه بخش بخار نیروگاه سبلان را با 15 هزار میلیارد ریال سرمایه گذاری در دست گرفت که پس از تکمیل ظرفیت تولید برق 480 مگاوات افزایش خواهد یافت.
بنیاد برکت طی سال گذشته در چهار طرح تولیدی به میزان چهار هزار و 190 میلیارد ریال مشارکت کرد که تاکنون یک سوم آن را پرداخت کرده و به مرور با پیشرفت طرح ها، ادامه پرداخت ها صورت می گیرد.
این مجموعه امسال نیز یک هزار و 100 میلیارد ریال برای سرمایه گذاری در استان اردبیل تعهد کرده که پرونده ها در مرحله بررسی نهایی است.
پروژه ایجاد منطقه ویژه اقتصادی نمین از سال 1389 مصوب و شرکت شهرک های صنعتی به عنوان دستگاه مسوول معرفی شد که توان مالی برای این حجم سرمایه گذاری را نداشت و از این رو در زمینه اجرا اقدامی نشده بود تا اینکه با پیگیری های ویژه مسوولان به ویژه استاندار اردبیل، شرکت بازرگانی شاهد وابسته به بنیاد شهید وارد کار شد و زمینی به وسعت دوهزار و 50 هکتار اختصاص یافت.
پس از برطرف شدن مشکل زمین، مطالعات توسط جهاد دانشگاهی انجام شد و طی چند ماه آینده عملیات اجرایی آن آغاز می شود؛ منطقه ویژه اقتصادی یکی از قابلیت های مهم استان در جذب سرمایه گذاری های خارجی یا سرمایه گذاری های با هدف صادرات است.
همچنین پروژه احداث پل معلق مشگین شهر در منطقه نمونه گردشگری خیاو چای توسط بخش خصوصی مشکل معارض داشته و راکد مانده بود که با پیگیری های صورت گرفته مرحله اول این پروژه با سرمایه گذاری 400 میلیارد ریال در زمینی به مساحت یک هزار و 200 هکتار به بهره برداری رسید؛ این پل 345 متر طول و 80 متر ارتفاع دارد.
شهر آفتاب نیر در منطقه نمونه گردشگری برجلو هم مشکل مشابهی داشت که در نهایت با 75 میلیارد ریال اعتبار مرحله اول آن اجرا شد و مرحله دوم نیز هم اکنون با سرمایه گذاری 20 میلیارد ریالی در حال انجام است.
شیرآلات قهرمان نیز مجموعه ای در منطقه گرمی احداث کرده بود که برای تامین امکانات زیرساختی آن با مشکلاتی مواجه بودیم؛ با پیگیری های استاندار مجوز شهرک صنعتی خصوصی برای آن صادر شد تا برای خدمت رسانی با مشکل قانونی مواجه نباشیم.

**ایرنا: تعدادی از صاحبان صنایع برخی بندهای قانونی را مانع فعالیت خود می دانند؛ در دولت تدبیر و امید برای رفع این مشکل چه تدابیری در نظر گرفته شده است؟

*** مدیرکل دفتر امور اقتصادی و بین الملل استانداری اردبیل:در کنار تصویب قانون رفع موانع تولید، اقداماتی در زمینه بهبود فضای کسب و کار در قالب شورای گفت و گوی دولت و بخش خصوصی صورت گرفته که جلسه های آن به میزبانی اتاق بازرگانی برگزار می شود.
در این جلسه ها قانون رفع موانع تولید که مرتبط با اختیارات دستگاه های اجرایی استان است، مرور شده و ابلاغ می شود.
از جمله مواد این قانون که می تواند راهگشا باشد، اعمال معافیت های مالیاتی برای واحدهای تولیدی و صنعتی مستقر در شهرک های صنعتی است.
پیش تر شهرک صنعتی شماره2 اردبیل که کمتر از 30 کیلومتر با مرکز استان فاصله داشت، مشمول این معافیت نمی شد که این امر را می توان یکی از دلایل عدم تمایل بخش خصوصی به سرمایه گذاری عنوان کرد.
با ابلاغ قانون جدید واحدهایی که از ابتدای سال 1395در این شهرک فعالیت کنند، می توانند در مجموع به مدت هفت سال از معافیت های مالیاتی برخوردار شوند.
همچنین با توجه به نیاز داخلی کشور به سیب زمینی برای صادرات این محصول در نیمه دوم سال 1386 یک شبه تعرفه 100 درصدی اعمال کردند و از این رو صادرکنندگان با مشکلاتی مواجه شدند؛ عده ای به دلایل مختلف از پرداخت تعرفه خودداری کردند که بر این اساس امور مالیاتی نام آنها را جزو بدهکاران ثبت کرد، برای آنها پرونده تشکیل شد، نامشان در فهرست سیاه قرار گرفت و پروانه صادرات برخی نیز باطل شد که با پیگیری های استاندار اردبیل و دستور رییس کل گمرک کشور این مشکل برطرف شد.
از طرفی با توجه به قطع صادرات به صورت غیرمنتظره، جمهوری آذربایجان بازار جدیدی در اروپا یافته بود که با پیگیری های صورت گرفته توافقی مبنی بر آغاز دوباره صادرات منعقد شد.
از طرف دیگر رقابت منفی بین صادرکنندگان سیب زمینی باعث مشکلاتی شده بود که تلاش کردیم 30 نفر در قالب اتحادیه صادرکنندگان سیب زمینی ساماندهی شوند چرا که طرف آذری هم اتحادیه مشابهی داشت و بر این اساس تفاهم نامه ای بین دو طرف امضا شد که از این پس مبادلات بین دو کشور از طریق این اتحادیه ها انجام بگیرد.
همچنین مقرر شد به صورت میان مدت اعلام نیاز شود و با توجه به نوسان بازار طرف ها 20 روز یکبار نیز بر سر بهای سیب زمینی توافق کنند؛ اگر همه به توافق های صورت گرفته پایبند باشند دیگر در آینده مشکلی در این زمینه نخواهیم داشت.
پیش بینی می شود امسال حدود 100 هزار تن سیب زمینی از استان اردبیل به جمهوری آذربایجان صادر کنیم اما این آغاز کار است و حتی این اتحادیه ها می توانند از فرصت پیش آمده برای کار مشترک در روسیه اقدام کنند.
در بحث کشاورزی نیز باید گفت که سال زراعی جاری 53 هزار تن خرید گندم از کشاورزان انجام شد که رکوردی در استان محسوب می شود و از این حیث رتبه استان در مقام مقایسه از 11 به پنج رسید و در مجموع نسبت به سال های گذشته در زمینه خرید تضمینی با کمترین مشکل ممکن مواجه بودیم.
با وجود این اقدام ها مدیریت استان به دنبال توسعه کشت محصولاتی جدید با ارزش افزوده بیشتر به جای کشت هایی است که هم اکنون به آب زیاد نیاز دارند و حجیم هستند؛ اما ارزش افزوده آنها پایین است و اغلب خام فروشی می شود.
باید به سمت سوق دادن بخش کشاورزی استان به سوی کشت محصولاتی مانند زعفران و پسته حرکت کنیم کما اینکه مقدمات کار انجام شده و هم اکنون کشت زعفران در بخش هایی از شهرستان های گرمی و خلخال انجام می شود.
پسته هم در بخش هایی از مشگین شهر تولید می شود؛ محصولات با ارزش و کشت های گلخانه ای به عنوان یکی از محورهای توسعه بخش کشاورزی استان ترسیم شده است.
همچنین بادام زمینی در بخشی از شهرستان خلخال با کیفیت مرغوب تولید می شود که باید کشت این نوع محصولات افزایش یابد چرا که در کنار ایجاد ارزش افزوده بالا چنین محصولاتی، در نقاطی که از بازارهای هدف فاصله دارند دیگر نگرانی خاصی برای فروش وجود ندارد.

**ایرنا: طرح های مصوب سفر رییس جمهوری به استان اردبیل در چه شرایطی قرار دارد؟

*** مدیرکل دفتر امور اقتصادی و بین الملل استانداری اردبیل:از مجموع هشت میلیارد دلاری که توسط رییس جمهوری و با دستور مقام معظم رهبری از محل صندوق توسعه ملی برای مهار آب های مرزی در نظر گرفته شده بود، یک میلیارد دلار به استان اردبیل اختصاص یافته است.
این امر حرکتی بی نظیر بود، اعتبارات اجرای این پروژه هم اکنون در حساب دستگاه های اجرایی ذی ربط است و با اجرای آن طی چهار سال و تکمیل آن در نهایت 82 هزار هکتار از زمین های دیم شمال استان آبی می شود.
خود اجرای این پروژه در تحرک بازار کار نقش داشت و پس از اتمام عملیات اجرایی نیز موجب افزایش تولید و اشتغال بخش کشاورزی شده که باید با تولید محصولاتی با ارزش افزوده بیشتر، درآمد سرانه مردم را به خصوص در بخش کشاورزی افزایش دهیم.
موضوع منطقه آزاد تجاری- صنعتی استان اردبیل نیز یکی از مصوبات مهم سفر رییس جمهوری بود که بر اساس آن قرار شد ابتدا برخی از مناطق استان به منطقه آزاد ارس متصل شود اما بعدها بحث ایجاد منطقه آزاد به صورت مستقل مطرح شد.
هیات دولت لایحه ای تهیه کرد و برای تصویب به مجلس شورای اسلامی فرستاد اما کمیسیون اقتصادی برخلاف روندی که در گذشته وجود داشت (مجلس کلیات را تصویب می کرد و تعیین محدوده توسط دولت انجام می شد)، خواستار نقشه محدوده به همراه طرح توجیهی شد.
با اجرای این شرط همچنان نقشه اولیه را قبول نکردند چرا که شامل محدوده وسیعی می شد، از این رو پس از اعمال اصلاحاتی در نهایت محدوده نهایی شامل بخش هایی از شهرستان های پارس آباد، بیله سوار و گرمی تعیین شد.
در شورای عالی مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی کشور همچنین قرار شد برای شهرستان سرعین منطقه آزاد ویژه گردشگری تعریف شود که مراحل آن در دست اقدام است؛ پس از تایید و تصویب مجلس در آینده امکان الحاق این مناطق در اختیار دولت خواهد بود.
به هر حال پس از تایید منطقه آزاد در کمیسیون اقتصادی، 50 نفر از نمایندگان نیز از طرح حمایت کردند تا به صورت یک فوریت در مجلس طرح شود چرا که مسوولان و نمایندگان استان تاکید دارند که از مجلس کنونی مصوبه را بگیرند.

**ایرنا: برای آخرین سوال، به صورت مختصر توضیح دهید تعیین محدوده منطقه آزاد بر چه اساسی صورت گرفته و در نهایت چه چشم اندازی برای آن ترسیم شده است؟

*** مدیرکل دفتر امور اقتصادی و بین الملل استانداری اردبیل:با توجه به اینکه بیش از 70 درصد محدوده منطقه آزاد باید بدون معارض باشد، بخشی از زمین های پایاب سد خداآفرین درون محدوده تعریف شد؛ مالکیت این زمین ها با دولت است و معارض های موجود قابل برطرف شدن است، از طرفی هم منطقه آزاد باید مزیت هایی برای جلب سرمایه گذار بخش خصوصی داشته باشد.
مزیت محدوده کنونی برخورداری از آب و بهترین نوع خاک کشاورزی است که می تواند انگیزه لازم را برای جذب بخش خصوصی داخلی و خارجی به منظور سرمایه گذاری مشترک در ایجاد کشت و صنعت های مدرن و واحدهای گلخانه ای ایجاد کند.
در برخی شهرستان ها مسایلی بدون کارشناسی از روی تعصب مطرح می شود اما وقتی در حال حاضر حتی سرمایه گذاران بومی به آن منطقه وارد نمی شوند، چگونه می توان نسبت به جذب سرمایه گذاران خارجی اقدام کرد.
در محدوده کنونی می توان محصولاتی مطابق نیازهای بازارهای هدف تولید کرد و از طرفی با وجود فرودگاه پارس آباد و گمرک بیله سوار به راحتی زمینه واردات و صادرات هوایی و زمینی به کشورهای همسایه و بازارهای دور فراهم خواهد شد که خود مزیتی انگیزشی برای بخش خصوصی خارجی است.
یکی از انتقادهایی که از سوی نخبگان به مناطق آزاد وارد می شود این است که این مناطق باید دروازه صادرات باشند تا موجبات رونق تولید، اشتغال و ایجاد ارزش افزوده را فراهم کرده و از طرفی محلی برای ورود فناوری های نوین به کشور باشند تا در نهایت به توسعه برسیم نه اینکه به دروازه ای برای واردات تبدیل شوند.
این انتقاد بجا بوده و هدفگذاری برای منطقه آزاد تجاری استان اردبیل رونق کشاورزی مدرن، تولید محصولاتی با ارزش افزوده بالا، راه اندازی صنایع تبدیلی و صنایع وابسته به بخش کشاورزی، جذب بخش سرمایه های خصوصی خارجی، استفاده از ظرفیت مرزی، ایجاد دانشگاه و مراکز پژوهشی و علمی مرتبط با کشاورزی است.
در سال های دور مجموعه کشت و صنعت مغان مرکزی بی نظیر بود که استادان و دانشجویان برای آموزش از دیگر استان ها به آن مراجعه می کردند و پس از راه اندازی منطقه آزاد نیز می توانیم با راه اندازی دانشگاه ها، کشت و صنعت های مدرن، مرکزهای پژوهشی و گلخانه ها دوباره به یکی از قطب های بزرگ علمی و تجاری کشور در بخش کشاورزی تبدیل بشویم.