کمپین جهانی ایجاد شهرهای تاب‌آور اتحادیه‌ای است از شهرهای مختلف جهان، که ضمن رقابت با یکدیگر، تجربیات برتر و مؤثر خود را در زمینه تاب‌آور سازی در مقابله با مخاطرات طبیعی را نیز در اختیار هم قرار می‌دهند.
به گزارش تابناک قم، اسفندماه سال 91 بود که شهردار وقت قم با حضور در مقر سازمان ملل پیوستن شهر قم به کمپین شهرهای تاب‌آور را اعلام کرد. محمد دلبری که در چهارمین نشست جهانی کاهش خطرپذیری بلایا که در مقر سازمان ملل در شهر ژنو سوئیس شرکت کرده بود به روند رو به گسترش بلایای ناشی از مخاطرات طبیعی نشان دهنده وظایف سنگین و طولانی مدت تصمیم گیران و مدیران برای کاهش خطرپذیری بلایا اشاره کرد.
دلبری با اشاره به این‌که بازسازی و نوسازی بافت فرسوده شهری اولویت اول شهرداری قم در ارتباط با کاهش خطر پذیری بلایا قرار گرفته است، تصریح کرد: قم در سال 2012 به عضویت کمپین تاب‌آور سازی شهرها در آمده و قصد دارد که 10 اصل اساسی کمپین را پیاده سازی کند.
قم و مشهد، پیشتاز تاب‌آوری
در آن زمان تنها مشهد توانسته بود به عضویت این کمپین درآمده و اقداماتی در این زمینه آغاز کند که قم به عنوان دومین عضو این کمپین در طول این 3 سال قاعدتاً باید کارنامه‌ای مشخص از اقداماتش در این حوزه داشته باشد.
کمپین جهانی ایجاد شهرهای تاب‌آور اتحادیه‌ای است از شهرهای مختلف جهان، که ضمن رقابت با یکدیگر، تجربیات برتر و مؤثر خود را در زمینه تاب‌آور سازی در مقابله با مخاطرات طبیعی را نیز در اختیار هم قرار می‌دهند.
کمپین شهرهای تاب‌آور یکی از 4 کمپینی است که از سوی سازمان تدوین استراتژی بین‌المللی کاهش مخاطرات یا UNISDR که زیرمجموعه سازمان ملل و مقر آن در شهر ژنو است، راه‌اندازی شده و در حال حاضر 1323 شهر دنیا عضو این کمپین هستند.
بر اساس قوانین این کمپین برای تاب‌آور سازی شهرها باید 10 اصل اساسی که برای کاهش خطرپذیری بلایا تعیین شده است، از سوی حکومت‌های محلی پیاده سازی و اجرا شود. همچنین نظام واحدی برای ارزیابی شهرها ایجاد شده که با اجرای ارزیابی، مخاطرات و خطرپذیری‌ها در محیط‌های شهری پدیدار گشته و نقاط بهبود مشخص می‌شود و نتایج ارزیابی هر شهر در اختیار تمامی شهرهای عضو قرار می‌گیرد.
سیستم ارزیابی برای همه شهرها در تمامی نقاط دنیا یکسان بوده و امکان مقایسه نقاط قوت و نقاط بهبود هر شهر با شهری دیگر امکان‌پذیر است. شهرداری قم با پیوستن به این کمپین در واقع 10 اصل را پذیرفته که این اصول به تاب‌آوری شهر کمک بسیاری خواهند کرد.
تشکیل کارگروه‌های تخصصی
در این میان پیگیری مسائلی مانند کارگروه تخصصی بیمه در این کمپین در دستور کار قرار گرفته‌اند که این هم در نوع خود اتفاق مبارکی است.
علی اکبر رحیمی، مدیر مرکز مدیریت پیشگیری و مهندسی بحران شهرداری قم می‌گوید از آنجا که یکی از مهم‌ترین اشکالات در این زمینه به بافت فرسوده مربوط می‌شود شهرداری طرح دوام محله را در دستور کار خود قرار داده که البته این طرح به مشارکت همه جانبه مردم نیاز دارد.
وی با اشاره به اقداماتی که شهرداری برای فرهنگسازی و ایجاد زمینه‌های مشارکت مردم انجام داده بیان کرد: شهرداری قم برای فرهنگسازی اقدام‌های ایمنی به طراحی کتاب شناخت سوانح برای گروه سنی الف و ب، طراحی، چاپ و توزیع بروشور در مجموعه شهرداری و اعضای کارگروه تخصصی اصلی بیمه بازتوانی، بازسازی، تأمین و توزیع ماشین آلات، آواربرداری ساختمان‌ها، آتش‌نشانی، مواد خطرناک و انتقال و تدفین متوفیان و طراحی و چاپ و نصب بنرهای اطلاع رسانی عمومی در حوزه مدیریت بحران در شهر اقدام کرده است.
مدیر مرکز مدیریت پیشگیری و مهندسی بحران شهرداری قم گفت: اجرای طرح ارزیابی خطر مناطق، تهیه نقشه خروج اضطراری منطقه 7، منطقه 3 و شهرداری مرکز، طراحی کمپین اسکان اضطراری در بوستان غدیر و فدک از دیگر اقدام‌های انجام گرفته در این حوزه است.
اصول ده‌گانه هیوگو
وی به اهمیت عضویت در کمپین شهرهای تاب‌آور اشاره کرد و افزود: این کمپین با اصول ده گانه هیوگو در واقع یک نقشه راه در زمینه مقابله با خطرهای طبیعی در اختیار شهرها قرار می‌دهد که این خود فرصت مغتنمی است.
رحیمی ادامه داد: این اصول در واقع سیاست‌های کلی تاب‌آوری شهری در حوزه‌های مختلف را شامل می‌شود.
وی با اشاره به این‌که شهرداری قم پس از پذیرش این اصول فعالیت‌های جدی خود را آغاز کرد، افزود: احداث 5 پایگاه چند منظوره مدیریت بحران در شهر، توانمندسازی نیروی انسانی از طریق آموزش‌های مدیریت بحران، ایجاد ساختار مدیریت بحران در مجموعه شهرداری و غیره از جمله اقدام‌های صورت گرفته در این کمپین است.
مدیر مرکز پیشگیری و مدیریت بحران شهرداری قم بیان کرد: طرح ارسالی این مرکز برای کسب جایزه بین‌المللی مدیریت بحران ساساکاوا جزو یکی از 3 طرح پذیرفته شده از کشور ایران قرار گرفته است.
وی با اشاره به این‌که فعالیت‌های این مرکز بر اساس وظایف قانونی و سیاست‌های کلی مدیریت بحران در کشور در حال انجام است افزود: اقدام‌های بسیار خوبی در حوزه‌های آموزشی و شناخت و ارزیابی مخاطرات شهر قم از سوی این کمپین در حال انجام است.
بافت فرسوده، مهم‌ترین چالش
به نظر می‌رسد همان‌طور که شهردار وقت قم در سازمان ملل به آن اشاره کرده مهم‌ترین چالش شهر قم در زمینه تاب‌آوری وجود بافت فرسوده و سکونتگاه‌های غیررسمی است. بافت فرسوده یک ششم و سکونتگاه‌های غیررسمی یک چهارم مساحت شهر قم را شامل می‌شوند و این موضوعی نیست که بتوان به سادگی از آن عبور کرد.
کمپین شهرهای تاب‌آور بدون شک برنامه‌هایی هم برای بافت فرسوده در شهرها دارد و بیشترین استفاده‌ای که شهر قم می‌تواند از این کمپین داشته باشد استفاده از تجربیات شهرهای بزرگ دنیا برای ابتکار راه‌های زودبازده و کم‌هزینه برای التیام این زخم کهنه در شهر قم است.
در این راستا از موضوعاتی که مسئولان نباید از یاد ببرند نظارت دقیق به حدود شهر و جلوگیری از گسترش سکونتگاه‌های غیررسمی و ایجاد بافت‌های ناکارآمد جدید است تا حداقل از این پس مشکلی به مشکلات خودمان اضافه نکرده و مصیبت‌ها را افزون نکنیم.
منبع: همشهری
