سالها است که خلق و خوي وحشيگری انسان از حد گذشته، جسور و قبيح شده، ديگر نه به فرمايش حضرت رسول اکرم (ص) اعتنايي دارند و نه دستور خداوند را جامه عمل ميپوشانند که «شکار حيوان اگر از روي تفريح باشد حرام است» آیا نميدانيم آزار و کشتن حيوانات حرام است و کاري که انجامش حرام باشد و به انجام برسد معصيت کردهايم؟
چند سالي است که شکار پلنگ، شير، خرس و ديگر جانوران جنگل به صورت رسم و تفريح و يا حتي دریافت نشان شجاعت درآمده است. حيواني که با نابود شدن جنگل به دست ما انسانها و کشتن آهو و ديگران حيوانات و قطع شدن منبع غذايي آنها، براي دستيابي به غذا براي خود و تولههایشان باید به حيطه زندگي انسانها نزديک بشوند و با اين اقدام مرگ خود را به بدترين شکل ممکن رقم ميزنند.
خرس، شير و يوزپلنگ از جمله حيواناتي هستند که تا چند سال آينده کاملا نابود و منقرض ميشوند و ما ميتوانيم فقط عکسهاي اين جانداران معصوم را به کودکان آينده نشان بدهيم. اما اين روزها وحشيگري انسان در حيات وحش پررنگتر از سابق شده، در حالي که از ابتداي سال جاري تاکنون چندین قلاده پلنگ در ايران با قساوت هر چه تمامتر به قتل رسيدهاند، در حالي که در کل ايران فقط 40 قلاده پلنگ موجود است و به زودي با اين کشتار بيرحمانه، سرمايه ملي حيات وحش ما نابود ميشود.
محيط بانان را دريابيد
رئيس انجمن حمايت از حيوانات ميگويد: وقتي در کشورهاي اروپايي فردي قصد دارد از مترو استفاده کند تهيه بليط ميکند وقتي هم که وارد ايستگاه ميشود و متصدي باطل کردن بليط را نبيند خودش اقدام به باطل کردن بليط ميکند، زيرا ميداند در صورت بازرسي ماموران حاضر در ايستگاهها، اگر متوجه عدم ابطال بليط شوند فرد خاطي را به بالاترين نرخ جريمه ميکنند و ديگر کسي جرأت نميکند قانونشکني کند و اين مهم کمکم به صورت فرهنگ درميآيد زيرا ميداند در صورت قانونشکني به شدت مجازات ميشود.
دکتر سيدجاوید آل داود افزود: اما متاسفانه برخي از قانونشکنيها در ايران انجام ميشود و فرد قانونشکن با کمترين جريمه رها ميشود تا بار ديگر جرم خود را به نوعي تکرار کند و يکي از اين اتفاقات، حيوانکشي است.
وي ادامه داد: وقتي حيواني همچون يوزپلنگ که راهي تا نابودي مطلق و انقراضشان نمانده است را به راحتي به قتل ميرسانند و پوست آن را به قيمتهاي بالايي به فروش ميرسانند، فقط با مبلغ زيريک ميليون تومان جريمه شده و خبري از جريمههاي بالا و مجازاتهاي سخت نيست.
آل داود گفت: اين حيوانات جزء سرمايههاي ملي کشور ما هستند و بايد محافظ از آنها را وظيفه خود بدانيم اما متاسفانه پس از کشتن آن با ژستي شجاعانه در کنارش عکس ميگيريم.
وي با اشاره به مشکلات عديده ماموران حفاظت از محيط زيست گفت: متاسفانه تعداد اين ماموران از حد معمول بسيار پايينتر است، حتي با مشکلات بسيار زيادي دست و پنجه نرم ميکنند و همين مشکلات است که باعث ميشود آنها به شغل و خدمت خود علاقهاي نشان ندهند.
رئيس انجمن حمايت از حيوانات ادامه داد: يکي از مشکلات آنها حقوق بسيار کم و ناچيزي است که در قبال خدمات بيش از توان دريافت ميکنند و يک مامور به جاي 14 نفر ديگر کار ميکند در حالي که حقوقش بسيار پايين است. نکته مهم و حائز اهميت ديگر نبودن امنيت جاني و شغلي اين افراد است، به اين صورت که اگر در حين درگيري با شکارچيان متخلف زخمي و يا کشته شوند فرد خاطي در صورت دستگيري مثل ديگر مردمان عادي محاکمه ميشود و همچنين اگر يک محيطبان با توجه به شغلي که دارد با يک شکارچي متخلف درگير شود و سهواً تيري به فرد شکارچي اصابت کند مستحق قصاص نفس (اعدام) ميشود، همين مشکلات باعث دلسري ماموران حفاظت از محيط زيست ميشود.
آل داود گفت:اگر قانون براي اين افراد قانونشکن مجازات بسيار سختي در نظر بگيرد، ديگر کسي به خود اجازه نميدهد که قانونشکني کرده و حتي قانون را به مسخره بگيرد. فرد قانونشکن به خود اجازه نميدهد که نه تنها قانون را زير پا گذاشته بلکه با قانونشکني (جسد حيوان) عکس يادگاري گرفته و شجاعانه در فيسبوک خود نيز به نمايش بگذارد بعد هم پوست حيوان را به قيمت بالا بفروشد و با بياعتنايي به دوستانش بگويد فوقش يک جريمه ناچيز ميدهم و خلاص!
وي خاطرنشان کرد: حيوانات وحش تمايلي ندارند از زيستگاه و جنگل که متعلق به خود ميدانند خارج شوند، اما وقتي نيمي از جنگل به دست انسان نابود ميشود کمکم شهرها وارد جنگلها شده و آنها نيز سردرگم و بيغذا ميمانند، اغلب حيوانات حيات وحش قلمرو خود را دوست دارند و با علامتگذاري آنجا به نوعي قلمرو خود را مشخص ميکنند، اما وقتي با نابودي قلمرو خود مواجه شوند و پا به حاشيه شهرها بگذارند يا به عمد کشته ميشوند و يا با خودروهاي عبوري که از وسط جنگل عبور کرده تصادف و کشته ميشوند.
آل داود با اظهار تاسف از بلايي که بر سر پارک جنگلي سرخه حصار آمده است گفت: متاسفانه فاجعهاي پارک سرخه حصار تهران را به مرز نابودي حيوانات حيات وحش آنجا کشانده است و آن هم ايجاد پايگاه نظامي، شهرکسازي و ساخت بيمارستان است که حيوانات حيات وحش آن منطقه نه تنها منابع غذايي خود را از دست دادهاند، بلکه ديگر حتي نميتوانند از آبشخورهاي آنجا آبي بنوشند و اين يعني قتل عام حيوانات آن منطقه در سکوت.
آيا مسوولين رده بالاي محيط زيست نميخواهند مهر اين سکوت را بشکنند؟! نميخواهند جلوي اين فاجعه ايستادگي کنند؟
آل داود با اشاره به کشتار غير انساني پرندگان شمال کشور گفت: صدها پرنده پس از پيمودن هزاران کيلومتر از کانادا وارد ايران ميشوند تا چند روزي مهمان تالابهاي ايران شوند، اما متاسفانه در دام تورهاي صيادان افتاده و ساعتي بعد در بازار محلي در حالي که ذبيح شده است به فروش ميرسد.
تعدادي از اين پرندگان تا انقراض فقط يک سال فاصله دارند اما صيادان ايراني توجهي به اين مهم ندارند و برق پول را به هر چيز ديگر ترجيح ميدهند، غافل از اينکه تعدادي از اين پرندگان ممکن است بيمار باشند و يا آنفلوآنزا داشته باشند. اما سه ارگان از زمان صيد تا فروش در بازار محلي مقصر اصلي هستند، اول محيط زيست که هراس دارد تورهاي اين افراد را جمعآوري کند و در سکوت کامل نظارهگر کارهاي اين صيادان است، دوم دامپزشکي است که اجازه ميدهد صيد غير قانوني و آلوده را به شهر انتقال دهند و سومين ارگان شهرداري است که اجازه پخش، توزيع و فروش را به آنها در ميادين شهر و مغازهها ميدهد و جاي پرسش بسيار دارد که چرا اين سه ارگان سکوت تعجبآوري دارند؟.
فشار کار بالا محيط بانان را به اعتياد کشانده
يک کارشناس ارشد مديريت محيط زيست دانشگاه تهران با اشاره به شغل سخت و طاقتفرساي محيطباني اما با حقوق کم گفت: هر محيطبان بايد به توانايي 14 نفر کارآيي داشته باشد و اين در حالي است که حقوق ناچيزي دريافت ميکند. شغل محيطباني از استرس بالايي برخوردار است و همين استرس و فشار کار بالا آنها را به سمت و سوي اعتياد هدايت ميکند، همانگونه که اغلب محيطبانان محيط زيست داراي اعتياد هستند.
سيده نرگس روحاني افزود: حتي به اتومبيلهاي محيط باني مقدار کمي بنزين تعلق ميگيرد و او بايد دقت بالايي داشته باشدو با پاي پياده انجام خدمت كند و اين کار مستلزم مصرف مواد مخدر است تا بتواند ساعتها، بدون استراحت بيدار بماند تا مسووليت خود را انجام بدهد.
عضو انجمن ارزيابي محيط زيست در ادامه گفت: متاسفانه تاکنون 6 قلاده پلنگ در ايران به دست انسان تلف شدهاند، گونهاي ارزشمند که تا انقراض راه بسيار کوتاهي در پيش دارد و گاهي اين کشتار هم به وسيله وسايل نقليه عبوري (تصادف) رخ ميدهد.
وي اذعان داشت: متاسفانه مشاهده شده وقتي پلنگي به محصولات يا دام يک کشاورز يا دامدار خسارات وارد ميکند، اينگونه ارزشمند را به قتل ميرسانند غافل از اينکه اخيرا صندوق حمايت از کشاورزان و يا دامداران ايجاد شده است که خسارت آنها را تقبل ميکند.
روحاني تصريح کرد: با وجود خشکسالیهای اخير، تغيير کاربري عراضي و نابودي جنگل و واقع به نوعي به زيستگاه جانوران حيات وحش تعرض شده و اين مهم فراموشمان شده که هر نوع دست بردن به منابع طبيعی به نوعي زيستگاه جانوران را به خطر انداختهايم.
اما با شروع فروردين، جمله و شکار پلنگ نيز توسط عشاير و روستایيان انجام شد که در روز پنجم فروردين در خراسان رضوي، شهرستان سرخس در جنگل خواجه به يک پلنگ غذاي آلوده به سم خورانده و اين حيوان را تلف کردند و دومين قتل در ايلام و توسط دامداران صورت گرفت و سومين هم در استان فارس ـ کهکيلويه و بويراحمد در ارتفاعات پشت کوه جليل با حمله و طعمهگذاری آلوده به سم و سه پلنگ ديگر هم با شکار به قتل رسيدند.
بازرس انجمن ارزيابي محيط زيست اذعان داشت: يکي از تأسفبار ترين اين اتفاقات در بردسير اتفاق افتاد در منطقهاي به نام اللهآباد که يک قلاده پلنگ با يک خودرو تصادف کرد در حالي که هنوز زنده بود دامدار از خودرو پياده شده و با ضربات پی در پي چوب به سر پلنگ او را تلف میکند.
وي افزود: در کشورهاي اروپايي به جانوران در حال انقراض اهميت خاص داده شده و قانون سختي براي قاتلان اين حيوانات در نظر ميگيرند به طور مثال در کشور چين اگر کسي يک خرس پاندا را به قتل برساند به اعدام محکوم میشود،اما متاسفانه در ايران ما چنين قانون محکمي وجود ندارد و به ماجراي خرسهاي سميرم میتوان اشاره کرد که خلاء قانونی در آن باعث شد که آن شکارچی بار ديگر تفنگ به دست گرفته و شکار را از سر گيرد، در دل نيز به ضعف قانوني نيز خواهند خنديد.
اگر قانون با اين افراد به شدت برخورد قانوني داشته باشد و برايشان حبسهای سنگين يا جريمههای ميلياردی تعيين شود، بيشک ديگر کسي به خود اجازه نمیدهد که دست به سرقت و کشتار سرمايههاي اصلي ايران بزند چه برسد به اينکه از صحنه جرم نيز فيلم و عکس تهيه کرده و به عنوان يک شاهکار در صفحه فيسبوک خود به نمايش نيز بگذارند.
عضو فعال انجمن حمايت از حيوانات خاطرنشان کرد: متاسفانه مقررات محيط زيست ضعيف است زيرا اگر چوپانی ميبيند پلنگ به دامهايش حمله کرده و او را به گلوله میبندد، از قبل به کشاورز و دامدار آموزش داده شود که اگر پلنگ يا يوزپلنگ يا هر حيوان حيات وحش به آنها خسارت زد، بلافاصله جبران ضرر و زيان ميکند، ديگر هيچ دامدار و کشاورزی دست به سلاح نمیشود و اگر هم برای شکارچيان تفريحي نيز قوانين سخت و اشد مجازات تعيين شود و راهسازي نيز به جنگلها تعرض نکند، حيات وحش جان دوباره ميگيرد و حيوانات آنجا اسير و سردرگم نخواهند شد.
مهندس روحاني تصريح کرد: بايد به نکته مهمي اشاره کنم که ما امام رضا (ع) را به عنوان امام رئوف و ضامن آهو ميشناسيم که داستاني تاثيرگذار داشت که با تمام کرامت و بزرگواري ضامن يک آهو شد تا از دست شکارچي نجاتش بدهد، اما متاسفانه در خراسان شمالي، رضوي و جنوبي که بارگاه ملکوتي امام رضا (ع) در آن قرار دارد و عدهاي از مردمان آنجا وحشيانهترين رفتار با حيات وحش دارند و پلنگ و يوزپلنگها را به طرز فجيعي به قتل ميرسانند، آيا نبايد از اين امام رحمت درس بزرگي بگيريم که احترام حيوانات را در همه حال داشتند؟ آيا وقتي از ايشان به عنوان ضامن آهو ياد ميکنيم به خود آموختهايم تاکنون ضامن نجات چند حيوان شدهايم؟ آيا تاکنون حيواني را از مرگ نجات دادهايم؟
کارشناس محيط زيست با انتقاد از مديران محيط زيست گفت: در مسکو رياست محيط زيست را از چندين دهه قبل تاکنون تغيير نداده و او از چند دهه قبل تا اکنون به عنوان رياست اين اداره در حال فعاليت است و به تمام امور و مسووليتها آشنايي کامل و مديريت شايسته دارد، اما در ايران متاسفانه از افرادي براي مديريت محيط زيست شهرها استفاده ميکنند که تخصص کافي ندارند و همين مديريت بيتخصص آسيبهاي فراواني را به ساير خدمات پرسنل و حيات وحش وارد ميکند و دود آن فقط به چشم حيات وحش ميرود و بس.
وي با تاسف اظهار داشت: متاسفانه جاي خالي دامپزشک حيات وحش در اين مجموعه باعث بروز مشکلات براي حيواناتي شده که به نوعي آسيب ديده و نيازمند درمان فوري هستند و اين حيوانات توسط دامپزشکهاي عادي جراحي و درمان ميشوند که اين مهم ممکن است آسيبهاي جدي به سلامتي و حتي زندگي حيوان وارد کند. اما جا دارد محيط زيست نسبت به اطلاعرساني به مردم در خصوص حفظ محيط زيست و حفاظت از گونههاي ارزشمند اقدامات و گامهاي بلند و موثري بردارد.