خط قرمز اول: تولید صیانتی
رئیس سازمان بازرسی کل کشور با اشاره به مغایرتهای قراردادهای جدید نفتی گفت: خط قرمز سازمان بازرسی در قراردادهای نفتی، موضوع صیانت از ذخیرههای هیدروکربوری(ذخایر نفت و گاز) است. مجموع عملکرد شرکت ملی نفت بهویژه در 15 سال اخیر( تا قبل از کاهش تولید اجباری ناشی از شرایط تحریم) با ضوابط تولید صیانت شده، منطبق نبوده است.
بیم تداوم تولید غیرصیانتی در پسابرجام
سراج تصریح کرد: مطابق گزارشهای رسمی شرکت ملی نفت و گزارشهای سازمان بازرسی کل کشور، بعضاً بهطور میانگین روزانه تا حدود 450 هزار بشکه نفت خام، تولید غیرصیانتی داشتهایم و قطعاً بیم آن میرود که در شرایط پسابرجام مجدداً این شرایط شکل بگیرد. وی افزود: تولید غیرصیانتی در حجم بالا، چون منجر به حبس منابع نفت در زیرزمین میشود، لذا در بلندمدت، منافع اقتصادی و در نهایت منافع ملی را شدیداً تهدید میکند. اصلاح این وضعیت، مستلزم تزریق گاز کافی و مستمر به مخازن نفتی و توسعه روشهای ازدیاد برداشت است.
برنامه های تولید صیانتی روی کاغذ مانده است
رئیس سازمان بازرسی کل کشور با بیان اینکه«حتی از منظر قانون نیز فروش نفت ارزان برخلاف تولید صیانت شده است»، متذکر شد: یعنی ارزانفروشی و خامفروشی نیز بهنوعی معادل عدم صیانت است. طبق بند 7 ماده 1 قانون اصلاح قانون نفت«تولید صیانت شده از منابع نفت عبارت است از کلیه عملیاتی که منجر به برداشت بهینه با حداکثر ارزش اقتصادی تولید از منابع نفتی کشور در طول عمر منابع مذکور میشود و باعث جلوگیری از اتلاف ذخایر در چرخه تولید نفت بر اساس سیاستهای مصوب میشود.» وی با طرح این سؤال که «برای این موضوع یعنی تولید صیانت شده چه برنامه جامعی تدوین و اجرا شده است؟!» افزود: البته برنامه روی کاغذ زیاد است، اما در عمل هیچ کار اساسی نشده است.
خط قرمز دوم: کنترل خام فروشی
سراج با تأکید بر اینکه «خط قرمز دیگر سازمان بازرسی کل کشور، توسعه خام فروشی است که خلاف سیاستهای اقتصاد مقاومتی و سیاستهای کلی بخش انرژی است» گفت: جهتگیری اصلی برنامههای کشور در حوزه نفت، عموماً مبتنی بر توسعه اقتصاد بر مبنای صادرات نفت و گاز است. یعنی عموماً تجارت در حوزه نفت را با صادرات نفت تولیدی برابر میدانیم درحالیکه تجارت نفت مفهومی بهمراتب فراتر از تولید نفت دارد و شامل ترانزیت و سوآپ و تبدیل و صادرات و غیره میشود.
لزوم تفکیک میادین مستقل و مشترک در قراردادها
وی تصریح کرد: در قراردادهای جدید باید میان میادین مستقل و میادین مشترک تفکیک قائل شد. یعنی فرمتها و تیپهای قراردادی مختلف داشت. در میادین مشترک نیز شرایط منطقه خزر(آبهای عمیق) با خلیجفارس(آب کمعمق) و شرایط میادین دریایی با مناطق خشکی متفاوت است و بایستی دقیقاً موردتوجه قرار گیرد.
خط قرمز سوم: پیشگیری از فساد
وی خط قرمز دیگر سازمان بازرسی کل کشور را موضوع سلامت و جلوگیری از فساد در مراحل مختلف قراردادهای نفتی عنوان کرد و افزود: بههرحال تجارب نامطلوبی در برخی قراردادهای خارجی نفتی از جمله قرارداد «استات اویل» و قرارداد «کرسنت» و برخی قراردادهای دیگر وجود دارد. قویاً پیشنهاد داریم یک بند در قراردادهای خارجی گنجانده شود که چنانچه در هر مرحلهای از اجرای قرارداد ثابت شد که طرف مقابل مثلاً سعی در اعمال نفوذ داشته یا اقدام به پرداخت رشوه تحت هر عنوانی نموده یا یکی از عناوین مندرج در کنوانسیون ملل متحد در مقابله با فساد را مرتکب شده است، حق فسخ یا تجدیدنظر در قرارداد با یک سازوکار مناسب و مؤثر برای کارفرما ایجاد شود. این کار باعث میشود پای دلالان و مفسدان تا حدود زیادی کوتاه شود. یعنی هزینه فساد بایستی بالا رود.»