به
گزارش «
تابناک یزد»کارشناس ارشد معماری و مرمت بنا در ابرکوه گفت: قلعه رحیم‌آباد ابرکوه که نشانگر معماری غنی و اصیل این سرزمین است که جهت محافظت و جلوگیری از تخریب آن ، به فهرست آثار ملی اضافه شود.
قلعه تاریخی رحیم‌آباد واقع در روستای فراغه از توابع بخش مرکزی ابرکوه یکی از بناهای قدیمی شهرستان ابرکوه است که قدمت آن به دوره قاجاریه برمیگردد و تاکنون دخل و تصرفاتی در آن صورت گرفته است.
« زهره فلاح زاده » کارشناس ارشد معماری و مرمت بنا در پژوهش‌های خود پیرامون این قلعه تاریخی ، اظهار کرد: قلعه‌ها در گذشته یکی از مهم‌ترین سازمان‌های جنگی و نظامی محسوب می‌شدند که به صورت شبکه به یکدیگر وصل بودند.
وی ادامه داد: در معماری و شهرسازی اوایل اسلام تفکرات دفاعی مورد توجه بوده است به طوری که معمولاً هر شهر از سه بخشِ کهن دژ، شارستان و ربض تشکیل می‌شد که مهم‌ترین آن کهن دژ یا ارگ بود.
فلاح زاده خاطرنشان کرد: ارگ، قلعه‌هایی در وسط یا گوشه شهر بود که می‌بایست همواره برای دفاع در برابر تهاجمات آماده باشد. در اطراف بعضی از این قلعه‌ها ، خندق حفر می‌شد و برای وارد شدن به آن از پل‌های متحرک استفاده می‌کردند که بعضی از این قلعه‌ها به دلیل امنیت، به محل سکونت کشاورزان و روستاییان تبدیل می شد.
وی عنوان ک رد: هنر قلعه سازى در ایران از آغاز ظهور اسلام در قرن هفتم میلادى تا زمان حاضر به تدریج تکامل یافت، برج‌ها بزرگ‌تر و نزدیک به هم شد و دیوارها مستحکم‌تر بنا شدند.
به گفته وی، در این قلاع، تمام پیش‌بینی‌های لازم براى متوقف کردن یا لااقل کندتر کردن سرعت مهاجمان در خارج قلعه، حصار و داخل آن مورد توجه قرار گرفت و این س ی ِ ر تکاملی هیچ‌گاه متوقف نشد.
این کارشناس ارشد معماری و مرمت بنا تصریح کرد: وجه تسمیه نام قلعه رحیم‌آباد متأثر از نام « عبدالرحیم خان » مالک اصلی آن است. نايب خان بختياری و دامادش عبدالرحيم خان بختياری بيش از یک قرن پيش اقدام به ساختن قلعه رحیم‌آباد کردند که شامل چهار باب منزل مسکونی بود .
وی افزود: دو خانه در راهروی ورودی قرار دارد که خانه سمت راست رعیتی و خانه سمت چپ معروف به «خانه عبدالله» متعلق به بستگان و تفنگچیان صاحب قلعه بود ه است .
وی ادامه داد: دو درب از داخل هشتی که انتهای کوچه قرار دارد ، باز می‌شود که سمت راست محل سکونت عبدالرحيم خان بختياری و سمت چپ محل سکونت مشهدی بی‌بی جان همسر نايب خان بوده است.
فلاح زاده بیان کرد: عبدالرحيم خان چند سال بعد از اتمام ساخت قلعه، حمامی هم در بيرون قلعه می‌سازد که تا اوايل دهه 50 نیز مورد استفاده اهالی قرار می‌گرفت ه است .
این استاد دانشگاه اذعان کرد: در دوران پهلوی ، احمدخان خاکپور فرزند نايب خان ، تمام قلعه را تعمير می‌کند و در عمارت پدری، یک‌خانه بنا می‌کند و قلعه در همین دوران ، پلاک بندی می‌شود.
وی تأکید کرد: پتانسیل بالای گردشگری روستای رحیم‌آباد، قدمت بنا که متعلق به دوره قاجاریه است و قرارگیری آن در کنار چند بنای تاریخی ارزشمند دیگر از جمله باغ مسیح خان و باغ سلطانی و حمام تاریخی و همچنین سالم بودن بنا ، از ویژگی‌های این قلعه است.
فلاح زاده گفت : این قلعه در گذشته به عنوان اقامتگاه مالکان و رعیت‌های آنان مورد استفاده قرار می‌گرفته و لی در حال حاضر کاربری ندارد و بلااستفاده مانده است.
وی یادآور شد: اضافه شدن طبقه اول به خانه خاکپور در دوره پهلوی، مرمت یکی از خانه‌های رعیتی که اخیراً تعمیر شده است، ساخت سرویس بهداشتی، استفاده از اندود سیمان به عنوان ازاره در حیاط، کف‌پوش اتاق‌ها، استفاده از درب و پنجره‌های فلزی، اندود گچ بدنه‌های داخلی اتاق‌ها، ساخت دیوار بلوک سیمانی بین خانه و طویله مجاور از جمله تغییرات قلعه رحیم‌آباد است.
وی با بیان این که موفق به تهیه پرونده ثبتی قلعه رحیم‌آباد شده و این بنا به زودی به ثبت ملی خواهد رسید، افزود: قطعاً یکی از راهکارهای مهم جهت حفاظت و نگهداری از بناهای تاریخی ثبت ملی این ابنیه است .
این کارشناس معتقد است که در همین راستا اداره میراث فرهنگی ، صنایع‌دستی و گردشگری به منظور حفاظت از بناها باید در درجه اول اقدام به مستندنگاری و ثبت بناهای ارزشمند در فهرست آثار ملی ک ند و در صورت تأمین اعتبارات لازم، مرمت و احیا بناهای تاریخی را در دستور کار خود قرار دهد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: قلعه مذکور که نشانگر معماری غنی و اصیل این سرزمین تاریخی و کهن بوده، مجموعه ارزشمندی محسوب می‌شود که در گذر سال‌ها و حوادث نسبتاً سالم مانده و دارای پتانسیل بالایی جهت استفاده به‌عنوان مرکز اقامتی و فرهنگی برای گردشگران داخلی و خارجی است.
فلاح زاده در پایان تأکید کرد: یکی از مسائلی که لازم است بیش از پیش به آن توجه ویژه شود، موضوع فرهنگ‌سازی، اطلاع‌رسانی و آگاه‌سازی عمومی جامعه پیرامون ارزشمندی و نیاز به حفاظت از این گنجینه‌های گران‌بهای معماری در کشور است.