به گزارش تابناک به نقل از روزنامه صبح یزد؛ شهر یزد کمتر از یکماه دیگر برای اولین بار میزبان بزرگترین کارناوال فرهنگی در حوزه کودک و نوجوان خواهد بود. جشنواره بینالمللی تئاتر عروسکی یزد قرار است از 9 تا 12 اسفند سال جاری در شهر جهانی یزد برگزار شود. هدف از برگزاری این جشنواره که به همت شورای شهر اسلامی و شهرداری یزد برگزار میشود، نشاط اجتماعی و تقویت گروههای تئاتر عروسکی یزد عنوان شده است.
جشنواره تئاتر عروسکی یزد با حضور مرضیه برومند، نویسنده و کارگردان باسابقه سینما و تلویزیون و از پیشکسوتان نمایش عروسکی ایران در کسوت مشاور هنری و به دبیری بنفشه بدیعی از مدیران فرهنگی که سابقه برگزاری جشنوارههای تئاتر عروسکی در ایران را در کارنامه خود دارد، به مدت 4 روز بهصورت صحنهای و خیابانی برگزار میشود.
روزنامه «صبح یزد» برای اطلاع از جزئیات این جشنواره، با مرضیه برومند و بنفشه بدیعی گفتوگو کرده است که شما را به خواندن آن دعوت میکنیم.
خانم برومند، شما اصالت یزدی دارید؟
بله. من اصالتاً یزدی هستم و پسوند یزدی را در فامیلی خودم دارم. من مرضیه سادات برومند یزدی هستم! چند نسل قبل از من در شهر یزد زندگی میکردند که در حال حاضر دقیقاً نمیدانم میتوانم وابستگانم را پیدا کنم یا نه. ولی گویا برخی از وابستگانم در منطقه آبشور در یزد ساکن هستند.
بههرحال برای من جدا از اینکه یک پسوند یزدی دارم و خودم را متعلق به اینجا میدانم یزد را شهر بسیار دوستداشتنی، صمیمی و آرام میشناسم، برای همین ازجمله شهرهایی در ایران است که خیلی دوستش دارم و جدا از احساس تعلق، احساس وظیفه میکنم که هر آنچه از دستم بربیاید برای معرفی این شهر و همچنین مردم یزد انجام دهم.
ظاهرا بزودی قرار است برای اولین بار جشنواره تئاتر عروسکی با همراهی شما در شهر یزد برگزار شود. مسئولیت شما در این جشنواره چیست؟
بله من در این جشنواره در کسوت مشاور حضور دارم. البته در تلاشم که هر آنچه از دستم بربیاید برای بهتر برگزار شدن این جشنواره انجام دهم.
این جشنواره قرار است به دبیری خانم بنفشه بدیعی از مدیران فرهنگی که تجربههای خوبی در برگزاری جشنوارههای دانشجویی داشتهاند و در سه دوره جشنواره نمایش عروسکی "تهران مبارک تهران" نیز دستیار من بودهاند برگزار شود و بسیار خوشحالم که قرار است در این جشنواره از نگاه بدیع، پویا و بهروز خانم بدیعی استفاده کنیم.
چطور شد که به فکر برگزاری چنین جشنوارهای افتادید؟
جشنوارههای نمایش عروسکی در تهران بهصورت دوسالانه برگزار میشود. البته در ابتدای برگزاری هرساله بود و بعد به دوسالانه تبدیل شد و فاصله طولانی بین این دو رویداد پیش آمد. با توجه به اینکه ما میتوانیم امکانات را زمانی که جشنواره برگزار میشود، در اختیار هنرمندان قرار بدهیم بنابراین دوستان نمایش عروسکی در سراسر ایران یک سالی معطل هستند تا جشنواره بعدی برگزار شود.
ضمن اینکه من دو سال پیش که در حال فراهم کردن مقدمات برگزاری جشنواره هفدهم تهران بودم با آقای شفیعی، مدیرکل هنرهای نمایشی وقت این موضوع را مطرح کردم و تأکید داشتم که یک سال در میان چنین رویدادی در شهرستانهای دیگر انجام شود که بتوانیم این فاصله زمانی میاندورهها را با برگزاری جشنواره نمایش عروسکی در دیگر شهرستانها جبران کنیم که این اتفاق مصادف شد با سفر من به یزد و دیدار با آقای جمالی نژاد شهردار وقت یزد که ایشان اصرار داشتند که چنین جشنواره عروسکی در یزد نیز برگزار شود.
همراهی مسئولان در برگزاری این جشنواره چگونه بوده است؟
با توجه به جلساتی که با آقای عزیزی شهردار محترم یزد و همینطور آقای سفید رئیس شورای شهر یزد و سرکار خانم عامری و دیگر اعضای محترم شورای شهر داشتم، همگی از برگزاری این جشنواره بسیار استقبال کردند و قولهای مساعدی برای برگزاری هرچه بهتر آن دادهاند.
البته بهتر است این نکته را بگویم که برگزاری جشنواره کاری نیست که تنها توسط شهرداری یا شورای شهر بتواند صورت گیرد. باید همه ارگانها و نهادها برای چنین رویداد فرهنگی به کمک ما بیایند. من با جلساتی که با کانون پرورش فکری کودکان یزد، اداره کل ارشاد اسلامی یزد و دیگر سازمانهای ذیربط داشتهام همه مسئولان این اطمینان خاطر را دادهاند که برای برگزاری جشنواره بینالمللی تئاتر عروسکی یزد به یاری ما بیایند و در مقابل نیز این اطمینان را از طرف ما داشته باشند که یک جشنواره شاد و زیبا و درخور شهر جهانی یزد و مردم آن برگزار شود.
در حال حاضر روند برگزاری جشنواره چگونه طی میشود؟
باید بگویم که بعد از گذشت دو سال، تلاشها به بار نشسته است اگرچه که خیلی دیر شده چون تاریخی که ما برای شروع جشنواره پیشبینی کرده بودیم اول اسفندماه جاری بود اما به دلیل همزمان شدن با انتخابات مجلس شورای اسلامی بهروز دهم اسفندماه موکول شد.
البته اسفند بسیار ماه خوبی است با توجه به اینکه من در سالهای قبل در این ماه در شهر یزد حضور داشتم، هوا بسیار خوب و دلانگیز است و از طرفی در آستانه سال جدید قرار داریم و به پیشواز بهار میرویم، به نظرم برگزاری جشنواره در این ماه ازنظر زمانی خیلی مناسب است.
کمی از تئاتر عروسکی برایمان بگویید.
کلاً تئاتر عروسکی باوجوداینکه رشد عجیب غریبی در طی سالهای پس از انقلاب داشته اما چون یک هنر نوپایی است متأسفانه هنرمندان از آن چندان شناختی نداشتند.
یکی دو سه سال قبل از انقلاب این هنر پایهگذاری شد و کمکم هنرمندان و مردم به شناختی از این هنر دستیافته بودند و مراحل رشد و شکوفاییاش را سالهای بعد از انقلاب در سالهای دهه 60 و 70 طی کرد ولی بعدازآن از سوی تلویزیون و سینما دچار بیمهری شد.
معمولاً وقتی میگوییم کار عروسکی همه فوراً یاد بچهها میافتند اگرچه که از افتخارات تئاتر عروسکی این است که رابطه بسیار خوبی با کودکان برقرار میکند اما بسیاری از مفاهیم عمیق و فلسفی و سخت برای القا و ارتباط برقرار کردن با تماشاگر را میتوان بهوسیله عروسک و نمایش عروسکی بهصورت موفق سرانجام داد.
پتانسیل و ظرفیت هنری شهر یزد را چگونه میبینید؟
شهر یزد اصولاً از شهرهای "خانم کارگردان پرور" است (با خنده) که در کار فیلمسازی بسیار موفق هستند مثل خانم نرگس آبیار که من اتفاقاً اخیراً فیلم زیبای ایشان را دیدم و باهاشون تماس گرفتم و گفتم که فیلم بسیار زیبایی ساختهاند. یا مثلاً خانم رقیه توکلی فیلمساز جوان یزدی که در یزد مشغول به فعالیت هستند. درمجموع، شهر یزد پتانسیل و ظرفیت فرهنگی قوی دارد و امیدوارم امکانات بهتری در اختیار بچههای یزد قرار بگیرد تا روزبهروز شاهد فعالیتهای هنری و فرهنگی هنرمندان یزدی باشیم.
به نظر شما مهمترین چالشی که گروههای تئاتر عروسکی با آن مواجهاند چیست؟
برخلاف اینکه مردم فکر میکنند هنر تئاتر عروسکی سهل و ساده است، باید بگویم که این رشته هنری از هنرهای بسیار سخت، هزینهبر و زمانبر است. درواقع طراحی صحنه، ساخت عروسک، حرکت عروسک، صداپیشگی و متونی که مخصوص کار عروسکی نوشته میشود بسیار سخت است. بنابراین چون فن و تکنیک در این هنر بسیار مهم است، همینطور خودجوش نمیشود چند نفر دورهم جمع شوند و کار عروسکی انجام دهند، برای همین باید هنرمندانی که در این حوزه فعالیت میکنند مهارتهای لازم را برای اجرای اینگونه نمایشها کسب کرده باشند.
البته در سالهای اخیر سعی شده است تا امکانات لازم برای کارهای عروسکی در سراسر ایران توزیع شود. کارگاههای آموزشی در قالب ورکشاپ هایی در نظر گرفتهشده است که توسط مدرسان باتجربه در حوزه عروسکسازی در شهرهای مختلف ایران برگزارشده است.
من امیدوارم که این مقدمات در یزد هم بیشتر از قبل فراهم شود. بچههای یزد در کانون پرورش فکری کودکان کموبیش کارهایی را انجام میدهند، شنیدهام که عروسکهای غولپیکری را با تکنیکهای خاص خودشان ساختهاند که خیلی جالب است. امیدوارم به بهانه این جشنواره، زیرساختها نیز فراهم شود تا بتوان در سالهای آینده بهرهبرداری مفیدی در این عرصه داشته باشیم.
در این جشنواره قرار است از هنرمندان یزدی و گروههای نمایشی یزد هم استفاده شود؟
امسال نتوانستیم به آن شکلی که مدنظرمان بود تولیدات یزد داشته باشیم. ولی الآن در تلاش هستیم که هنرمندان یزدی در این جشنواره دستخالی نباشند.
هدف از برگزاری این جشنواره در یزد چیست؟
هدف همه کارهای فرهنگی در وهله اول تأثیرگذاری بر مردم است که آنها را به هر آنچه در آرزوی بشر است مثل صلح و آرامش، امنیت و دوستی، در کنار هم بودن، آموزههای دینی و آموزشی تشویق کند. همه این موارد به نظرم میتواند از طریق هنروهنرمند تأثیرگذار باشد و در کنارش جنبههای نشاط اجتماعی و باهم بودن و باهم شاد شدن نیز تعریفشده است که به تلطیف روح شهر کمک کند و باعث اتحاد و یکپارچگی بیشتر مردم شود.
مخصوصاً وقتی قرار است برخی کارهای نمایشی در خارج از سالنهای تئاتر برگزار شود، ازآنجاییکه جمعیت بیشتری از مردم را دربرمی گیرد درنتیجه صمیمیت بیشتری هم به وجود میآید.
ما این تجربه را در سه دوره گذشته جشنوارههای عروسکی داشتهایم به این صورت که آن کارناوالها با محوریت شادپیمایی برگزار میشد و خانوادهها از طریق فضای مجازی دعوت میشدند که همراه عروسکها و بچهها به سطح شهر بیایند. این سه دوره با استقبال شهروندان مواجه شد و تعداد زیادی از مردم از پدر مادرها گرفته تا پدربزرگ و مادربزرگها به همراه بچههایشان در فضای خانوادگی و سالم شرکت میکردند و لحظههای شادی را در کنار هم سپری کردند. خوشبختانه این فضا در سراسر ایران تسری پیدا کرد و در شهرهای مختلف ازجمله همدان، کرمانشاه و بهبهان نیز اتفاق افتاد.
بنفشه بدیعی فارغالتحصیل نمایش عروسکی از دانشکده سینما تئاتر دانشگاه هنر، عروسک ساز و کارگردان نمایشهای عروسکی است که در این دوره از جشنواره بینالمللی تئاتر عروسکی یزد بهعنوان دبیر این جشنواره حضور دارد.
خانم بدیعی بهعنوان دبیر جشنواره بینالمللی تئاتر عروسکی یزد از ویژگیهای این جشنواره بگویید؟
جشنواره تئاتر عروسکی قرار است ازنهم اسفندماه به مدت 4 روز در یزد برگزار شود. روز اول را قرار است به افتتاحیه و گردهمایی شادی و شادپیمایی که بنیانگذارش خانم برومند هستند اختصاص دهیم و در روزهای آتی نمایش تئاترهای صحنهای و خیابانی را برای مخاطبان و شهروندان یزدی ارائه خواهیم داد.
چند گروه نمایشی در این جشنواره قرار است تولیدات خود را عرضه کنند؟
بین 18 تا 20 اثر را خواهیم داشت که شامل بخش صحنهای، بخش خیابانی و اجراهای بینالمللی خواهد بود. خوشبختانه با توجه به روابطی که با گروههای نمایشی بینالملل داشتیم توانستیم گروهی از کشورهای آلمان، ایتالیا و گرجستان را دعوت کنیم تا در جشنواره تئاتر عروسکی یزد شاهد اجرای گروههای نمایشی این کشورها نیز باشیم.
علاوه بر گروههای نمایشی از این سه کشور، از چهرههای شاخص در نمایش عروسکی دنیا نیز دعوت به عمل آوردهایم.
محوریت این نمایشها چیست؟
با توجه به اینکه خانم برومند تجربه دبیری سه دوره تئاتر عروسکی "تهران- مبارک" را داشتهاند، خوشبختانه توانستهایم همه کارها را خوب رصد کنیم و علاوه براین چون کیفیت تولیدات نمایش عروسکی در ایران نسبت به سالهای قبل از پیشرفت قابلتوجهی برخوردار شده است که با توجه به این شرایط خیلی حیف بود که این تولیدات تنها در یک جشنواره در تهران اجرا شود و دیگر فرصتی برای ارائه در شهرستانهای دیگر نداشته باشند، بنابراین احساس نیاز شد که تولیدات نمایش عروسکی را در خارج از تهران نیز ارائه کنیم تا از این طریق بتوان زحمات تمام هنرمندان نمایش عروسکی و همچنین تیم خانم برومند که تلاش کرده بودند در این سالها کیفیت آثار را ارتقا دهند را در شهرستانهای دیگر هم شاهد باشیم.
نمایشهای پیشبینی شده در جشنواره، چه گروه سنی از مخاطبان را در برمیگیرد؟
در این جشنواره سعی شده تا همه ردههای سنی از مخاطب را که شامل کودک، نوجوان، بزرگسال و نوع دیگر هم که طیف عام که هم بزرگسال و هم کودک را شامل میشود، در آثار نمایشی داشته باشیم.
انتخاب گروههای نمایشی به چه شکل است؟
ما سعی کردیم بهترین اجراها را انتخاب کنیم. با توجه به شرایط تکنیکال نمایشها و همچنین با توجه به سالنهای محدودی که یزد نسبت به شهر تهران با آن مواجه است، تا حد امکان سعی شده تا انتخابهای متنوع و باکیفیتی را برای جشنواره پیش رو داشته باشیم و نکته دیگر اینکه شرایط را به نحوی مهیا کنیم که بتوانیم از دیگر شهرها هم مهمانانی را دعوت کنیم.
امیدوارم این اتفاق مستمر و همیشگی باشد یعنی پتانسیلها بین شهرها تقسیم شود و هنرمندان دیگر استانها نیز ارتباط مؤثری با هنرمندان موفق و باتجربه نمایش عروسکی برقرار کنند.
خوشبختانه با توجه به ظرفیت فضای مجازی که در اختیار ما قرار دارد ما توانستیم با فعالان نمایش عروسکی در سطح ایران و حتی دنیا ارتباطهای خوبی کسب کنیم که این امر باعث رشد کیفی نمایش عروسکی در ایران میشود.
نمایشهای در نظر گرفتهشده برای جشنواره تا چه اندازه با معیارهای بومی شهر یزد همخوانی دارد؟
این موضوع در ابتدا موردتوجه ما و برگزارکنندگان جشنواره بود اما با توجه به بوروکراسیهای اداری و تأخیر در شروع برنامههایمان متأسفانه بخشی از این مهم را از دست دادیم اما امیدواریم که با بسترسازی مناسب و برنامهریزی دقیقتر در دیگر دورهها و در سالهای آتی بتوان این موضوع را تحقق بخشید.
تا چه میزان قرار است در این جشنواره از ظرفیتهای فرهنگی و هنری هنرمندان یزدی استفاده شود؟
همانطور که میدانید استان یزد پتانسیل و ظرفیت بالایی در هنر تئاتر دارد و حتی چند دوره نمایش خیابانی نیز در یزد برگزار شده است و البته تیمهای نمایشی خوبی هم دارد. با خیلی از مسئولان ازجمله کانون پرورش فکری کودکان و انجمن نمایش یزد صحبتهایی شده است تا تولیدات خوبی را به نمایش بگذاریم.
هرچند به دلیل کمبود زمان، تولید صحنهای را از دست دادیم اما دو شانس بزرگ را داریم و آن اینکه در این جشنواره یک نمایش تولیدی از آقای محسن اکرمی که یزدی هستند را ارائه خواهیم داد.
آقای اکرمی علاوه بر اینکه عروسک ساز بسیار خوبی هستند، کارگردان بسیار توانایی هم هستند و ما در این دوره از جشنواره این شانس را داریم که نمایش ایشان را نیز داشته باشیم. ضمن اینکه یک گروه ثابت نمایش عروسکی در یزد وجود دارد که هر کمکی که به لحاظ حرفهای لازم باشد در طی فرایند این جشنواره به آنها خواهد شد.
و کار دیگر تولید خیابانی است. با توجه به تجربه یزدیها در برگزاری نمایشهای خیابانی، سعی شده است که با سرعت نمایشهایی را با کمک اساتید این حرفه آماده کنیم و بتوانیم در طول جشنواره به نمایش بگذاریم. این نمایشها بعد از جشنواره در یزد باقی میماند تا در فرصتهای مختلف مردم یزد بتوانند شاهد این اجراها باشند.
خانم برومند بخشی از خاطرات دوران کودکی همنسلهای من و حتی نسلهای بزرگتر، باشخصیتهای عروسکی فیلمها و سریالهای شما پیوند خورده است، شخص شما از اینکه توانستهاید در حوزه کودک و نوجوان چنین موفق عمل کنید چه احساسی دارید؟
این از افتخارات من است که وقتی با جوانها، خانمها و آقایانی که خودشان پدر، مادر یا گاها پدربزرگ و مادربزرگ هستند روبرو میشوم این همه لطف و محبت به من دارند. باید بگویم این از عاقبتبهخیری من است که توانستم بهواسطه آثارم، خاطرات خوب و شیرینی را برای مخاطبانم بهجا بگذارم.