قدیمی ترین کارشناس چای کشور درگذشت

تابناک/به گزارش خبرگزاری شبستان از گیلان، صبح امروز(۳ تیر) همزمان دو خبر تلخ و شیرین دریافت کردم؛ اولی ثبت ملی و مرمت و احیای سومین و بزرگ‌ترین کارخانه چای کشور «کارخانه چای نوبنیاد» در بازکیاگوراب لاهیجان یعنی کارخانه چای قوام السلطنه و دومی خبر فوت «محمود کیانوش قویم»، حسابدار همان کارخانه، در سن ۹۷ سالگی.

پیش از این چندبار از وضعیت کارخانه چای قوام السلطنه گزارش نوشته بودم و به‌واسطه آن با «محمود کیانوش قویم» آشنا و در تیرماه ۱۳۹۶ با وی در منزل شخصی‌اش در لاهیجان گفت وگویی داشتم. به‌خاطر دارم همان روز در پایان گفت وگو، کفنی را که خریداری و روی میز نهارخوری منزل آماده کرده بود، به من نشان داد. سجاده و مهری در کنارش و پس‌اندازی برای تدارک مراسم کفن و دفن و به‌نوعی خود را مهیای سفر آخرت کرده بود.

وی که بعد از فوت همسرش به تنهایی زندگی می‌کرد، از همسرم خواست تا وی را به بام سبز لاهیجان ببریم. در مسیر راه، قدم به قدم مالکین باغ‌های چای را نام می‌برد که بعدها وراث، این باغ‌ها را تخریب و ملک مسکونی و یا تجاری ساختند.

«محمود کیانوش قویم» به نوعی قدیمی‌ترین و پیرترین کارشناس چای کشور بود. وی متولد ۱۳۰۳ خورشیدی و از خانواده «امین دیوان لاهیجانی» بود که بعدها نام خانوادگی «صفاری» و سپس «کیانوش» را انتخاب می کند.

او بعد از مقطع ابتدایی، چون به کار کشاورزی علاقه داشت، به مدرسه فلاحت که باغ ۴۰هکتاری در «جیرسرای لاهیجان» بود، می‌رود، در ۱۶سالگی برای کار به کارخانه چای «هوخ تیف» (دومین کارخانه چای کشور) رفته و زیر نظر دو نفر هندی که برای آموزش چای آمده بودند، با نحوه کشت و تولید چای آشنا می‌شود. یک سال بعد به کارخانه چای «نوبنیاد» یا همان کارخانه قوام می رود و بعدها به عنوان حسابدار قوام انتخاب و به گفته خودش همه کاره کارخانه قوام می‌شود.

«قوام السلطنه» پنج بار نخست وزیر ایران در زمان قاجار و پهلوی بود. وی یکبار در دوره پهلوی اول به اروپا تبعید و پس از هفت سال به ایران باز می‌گردد ولی حق خروج از لاهیجان را نداشت. ساخت بزرگترین کارخانه چای در بازکیاگوراب، احداث بیمارستان، مدرسه، حمام و چندین خانه برای اسکان کارگران کارخانه چای «نوبنیاد» حاصل حضور وی در لاهیجان بود.

قوام السلطنه در دوره نخست‌وزیری مجدد، یک بار به شوروی رفته و با استالین مذاکراتی دارد. «محمود کیانوش قویم» همراه وی به شوروی می‌رود و به گفته خودش «استالین» را هم دیده بود: «من خودم استالین را دیدم، پیپ می‌کشید یک بار بعد از نهار نشسته بود و از یکی خواست پیپش را آتش بزند. البته من در مذاکراتی که قوام با استالین داشت نبودم، مذاکرات خصوصی برگزار می‌شد و قوام مترجم داشت. بعدا قوام آمد تهران و قرارداد با روسیه را امضا کرد.»

محمود کیانوش بمباران گیلان توسط قوای روسیه در شهریور ۱۳۲۰ را هم به خاطر داشت: در کارخانه قوام بودیم، از صبح هواپیماها دور می‌زدند و کاغذ پخش می‌کردند. یکی کاغذی را برایم آورد دیدم روی آن نوشته «آلمانی‌ها را از ایران بیرون کنید» جنگ جهانی دوم بود و من ۶ماه و سه روز بود که استخدام شده بودم. لاهیجان آن زمان اینقدر شلوغ نبود، ساختمان سازی نشده بود. حدود ۱۱ صبح دو بمب داخل لاهیجان انداختند، گرد و خاکی که بلند شد ما در کارخانه قوام دیدیم. یک بمب در مرکز لاهیجان انداختند که ۱۷ نفر کشته شدند. یک بمب هم در باغ دکتر پاک پور که نزدیک میدان بار فعلی است.»

۷ اردیبهشت ۱۳۹۷، به مناسبت احداث موزه چای، مراسمی در محل موزه برگزار و از «محمود کیانوش قویم» به‌عنوان قدیمی‌ترین چایکار تقدیر شد. محمود کیانوش در تاریخ چای لاهیجان ثبت شد و صبح امروز برای همیشه به «کاشف السلطنه چایکار» پیوست.