اقتصاد هر کشوری از شاخصهایی برخوردار است و حرکت تولید در کشورهای پیشرفته با موتور محرکه بانکی میچرخد. و سیستم بانکی یکی از تجارب غربی است که اقتصاد از آن بهرهمند میگردد و اقتصاد کشور ما نیز با این پدیده درگیر است ولی به نظر میرسد دانش فنی آن بهصورت کامل مستقر نشده است. یکی از عاملین اساسی مشکلات اقتصادی ما بانکها میباشد. تعداد بانکهای به وجود آمده و تعداد شعب فعال آن و جمع سود آنها به معضل بزرگ در عرصه اقتصادی کشور ما تبدیل گردیده است و برعکس کشورهای پیشرفته که سیستم بانکی نقدینگی کلان مردم را جمعآوری و آن را در تولید بکار میگیرد و ابعاد این تولید حوزههای صنعتی و کشاورزی و خدماتی را شامل میشود و بانک بصورت پل ارتباطی ما بین تولید و سرمایه عمل میکند و سرمایه مردم را در خدمت مردم با سازگار مناسب قرار میدهد.
اگر ما میخواهیم از سیستم بانکی بهترین و بیشترین بهره را در امر تولید ببریم اخیراً مقام معظم رهبری به نقش بانکها اشاره کرده و فرمودند بانکها در اختیار تولید باشند و از بنگاهداری خودداری نمایند. لذا در این راستا موارد ذیل در این خصوص درج میگردد.
باید سیستمی تعریف شود و سازگاری تنظیم شود که بانکها واسطه سرمایه و تولید باشند و ورود بانکها به بازارهای مختلف از جمله ارز و سکه و زمین برجسازی خودداری نمایند و قانونی مصوب شود که ورود به این عرصهها ممنوع و در صورت ورود بانک مربوطه لغو مجوز و تعطیل گردد.
با توجه به تعداد بانکهای دولتی و خصوصی در ایران و در کنار رشد قارچگونه موسسات مالی و اعتباری و سودهای کلان آنها حاکی از آنست که مراکز فوق از مأموریت اصلیشان منحرف و بسوی دلالی و سوداگری میروند و رفته رفته در این عرصهها اژدها شدهاند و مهار این اژدها سخت شده است خصوصاً با اشتهای که در بین آنها در سودآوری کلان ایجاد شده است.
گرایش صاحبانسرمایه و گاهاً سازمانها و موسسات بدنبال سهامدار شدن در بانکها و یا ایجاد بانک هستند حتی شرکت و سازمانهای عمومی چون شهرداریها و گاهاً مراکز نظامی و انتظامی هم درپی ایجاد بانک هستند که اینها حاکی از حاصلشدن سودهای کلان در این حوزه است به جاری پرداختن به تولید برعکس عمل میکنند.
ورود بانکها به بورس بازی که رقم آنها گاهاً ده برابر کشورهای پیشرفته است که برابر آمار موجود بازار بانکها در بررسیگاهاً به هشتاد درصد میرسد در صورتیکه این رقم در کشورهای پیشرفته که قدمت بسیار بالایی در بانکداری دارند یک دهم کشور ماست.
تقسیم سودهایکلان بانکها به صورت سالانه در بین صاحبان سرمایه بانکها، نشان از حاصل سودهای بسیار کلان آنهاست.
اصلاح سیستم بانکی
با توجه به توصیفات و توضیحات بالا لازم است در عرصه بانکی کشور نهضت اصلاح سیستم بانکی با دقت و سرعت و قاطعیت شروع گردد اگر این نهضت به وقوع نپیوندد اصلاح اقتصادی به تبع آن به نتیجه رساندن اقتصاد مقاومتی که مورد تأکید مقام معظم رهبری مقدور نخواهد بود و با توجه به میزان نقدینگی مردم در اختیار بانکها و میزان سرمایه آنها و تواناییها و پتانسیلهای بانکهای دولتی و خصوصی طلب مینماید که برنامه اصلاح تیم بانکی بدون درنگ شروع گردد که موارد ذیل میتواند عمل شود.
تصویب قانون جدید بانکی و با تعریف مأموریت جدید بانکها فقط در حوزه تولید و کمک به آن با هماهنگی سیاستهای اقتصادی دولت در خصوص اقتصاد مقاومتی و با شرایط جدید.
اعمال قانونی اخذ مالیات از سیستم بانکی که درحال حاضر یا مالیات پرداخت نمیکنند یا اگر پرداخت میکنند خیلی ناچیز است.
بازنگری در نحوه مدیریت سیستم بانکی با تغییر مدیران با این گرایش که با شرایط جدید و خصوصاً اقتصاد مقاومتی و توجه به تولید داشته باسند.
بازنگری در دستورالعمل و بخشنامه و تطبیق دادن آن با شرایط جدید و در صورت نیاز تهیه آئیننامه جدید در جهت کمک به تولید و اجرای سیاستهای اقتصاد مقاومتی .
بازنگری در قوانین پرداخت وام برای واحدهای تولیدی و در راستای کمک به تولید و اشتغال.
تعیین قوانین جدید در رابطه با وصولمطالبات معوق بانکها و تعیین عوامل اجرایی قوانین جدید و تعیین وظیفه برای دستگاههای مرتبط برای کمک به وصول مطالبات.
تعیین مجازات برای مقصرین مطالبات معوق و عوامل اجرایی متخلف.
برآورد جداگانه میزان مطالبات هرکدام از بانکها و دادن مأموریت به هرکدام جهت وصول آنها.
بانکها از پرداختن به امورات غیربانکی چون بورسبازی و بنگاهداری و برجسازی منع و فقط به وظایف و مأموریتهای بانکی مشغول شوند و با متخلفین به شدت و دقت برخورد شود.
تعریف سیستم الکترونیک با تبعیت از دولت الکترونیک به صورت سیستمی کلیه فعالیتهای بانکها توسط سیستم رصد و نظارت دقیق و عالی بصورت آنلاین انجام گیرد و برابر شرایط جدید و قوانین جدید فعالیت نمایند و باموارد غیربانکی با دقت و سرعت و شدت برخورد شود.
حاج علی احمدی
مشاور عالی اقتصادی استانداری آذربایجان شرقی