مسئولین خوزستان به گوش باشید
آسیب های اجتماعی جامعه امروز ایران و زنگ خطری که روز به روز بر نواختنش افزوده می شود اهمیت بررسی و پیگیری های مسئولین را بیش از پیش پر رنگ تر می نماید
دکتر کوروش محمدی رئیس انجمن آسیب شناسی اجتماعی ایران و استاد دانشگاه های اصفهان در خصوص آسیب های اجتماعی جامعه امروز ایران و زنگ خطری که روز به روز بر نواختنش افزوده می شود در گفتگو با خبرنگار تابناک اظهار کرد: یکی از دلایلی که سبب می گردد آسیب های اجتماعی حل نگردد، انکار مسئولین اجرایی است اما بعد از تاکید ویژه مقام معظم رهبری بر پرنگ بودن خطوط قرمز آسیب های اجتماعی، وزیر کشور به عنوان مقام عالی و اجرایی کشور در صحن علنی مجلس تا حدودی به بیان آسیب های اجتماعی جامعه امروز ایران پرداخت.
وی افزود: در آماری که وزیر کشور در صحن علنی مجلس اعلام نمود به بسیاری از آسیب های جدی جامعه نظیر کودکان کار، دختران فرار، خیانت های خانواده، روسپی گری و تن فروشی اشاره ای نشد. باید گفت آماری که وزیر کشور اعلام نمود سرریز فشارهای تحمل شده جامعه در مقابل حجم وسیعی از آسیب های اجتماعی است. این اولین بار است که مسئولین کشور از انکار برای بحث آسیب های اجتماعی استفاده نکردند.
وی با اشاره به اینکه آسیب های اجتماعی جامعه فعلی ایران چیزی بیش از آن است که وزیر کشور مطرح نمود، اذعان کرد: به اعتقاد من بیان همین اندازه از آسیب های اجتماعی از زبان وزیر کشور غنیمت است و می تواند به ایجاد حساسیت های لازم در مدیران کشوری و تغییر شیوه مدیریتی کشور ختم شود.
محمدی در ادامه تصریح کرد: اگر عمیق به مسئله آسیب های اجتماعی ورورد کنیم با پدیده های جدیدی در حوزه آسیب های اجتماعی نظیر گسسته شدن پیوند بین عناصر موثر جامعه شامل خانواده و نهادهای اجتماعی که از ضعف رابطه در طول این سه دهه برخوردارند، روربرو می شویم. این بدان معنی است که ارتباطات و تعاملات اجتماعی در کشاکش تحولات سریع ساختارهای اجتماعی دستخوش تغییرات نامبارکی شده است.
وی با اشاره به اینکه امروزه بخشی از اعضای جامعه توانایی برقراری ارتباط با بخش جوانان جامعه را ندارند اظهار نمود: در چنین شرایطی بی هدفی، بی برنامگی و بحران هویت برای نسل جوانان ما قابل تصرف است. یعنی شاهد تولید نسلی هستیم که با هویت، اصالت و ارزش های جامعه خویش بیگانه است. نسل جوان امروز ما در میان فشارها و انتظارات متناقض جامعه دچار سر درگمی و سرگردانی است. بین ارزش های حاکم بر جامعه به عنوان جامعه اسلامی و ارزش های مورد توجه نسل جدید فاصله محتوایی وجود دارد به همین دلیل بخش قابل توجهی از نسل جوان ما به خصوص در یک دهه اخیر توانایی برقراری ارتباط با ارزش های دینی و مذهبی جامعه خود را ندارد و یا به عبارتی چنین احساس نیازی در وجود او ایجاد نشده است و اینجاست که پدیده ای به نام دین گریزی در مورد بخش قابل توجهی از نسل امروزی مطرح می شود.
محمدی خاطرنشان کرد: در واقع می توان اذعان کرد که سبک زندگی غالب در جامعه امروزه به سمت الگو پذیری از سبک های غربی حرکت کرده است. بذرهای بی هویتی و بی هدفی در شیوه زندگی ها کاشته شده و باید گفت نهال این بذر امروزه در حال شکل یافتن و تنومند شدن است. متاسفانه الگوهای ارزشی و اخلاقی جامعه ما با الگوهای جوامعه غربی پیوند یافته است و فرزندان این مرز و بوم در این سبک زندگی، از جامعه پذیری ناقصی برخورداراند، بنابراین در کسب هویت و استقلال فردی خویش عمدتا ناموفق عمل می کنند.
وی در ادامه افزود: آن چیزی که امروز در کلانشهرها به صورت کاملا برجسته خود را نشان داده است بروز آسیب های اجتماعی در شکل و شمایلی جدید می باشد که ناشی از سال ها غفلت و سوء مدیریت متولیان مسائل اجتماعی در کلانشهرها است.
محمدی با اشاره به اینکه امروزه جامعه ایران با حجم بالای آمار طلاق روبرو است، افزود: باید در ریشه یابی معضل طلاق که همان آسیب های ارتباطی و تعاملی است تمرکز نمود ، بدین صورت که افراد توانایی برقراری ارتباط موثر با یکدیگر را ندارند یعنی فاقد مهارت لازم در این زمینه اند. به همین دلیل بدون شناخت و مهارت کافی و به طور 100 درصد احساسی تن به ازدواج می دهند که یکی از نتایج آن افزایش آمار طلاق در جامعه است.
وی تصریح کرد: آن چیزی که امروز در کلانشهرها بسیار حائز اهمیت است همین روابط اجتماعی تغییر یافته است که روح سلامت را از خانواده ها سلب کرده است. امروز حجم زیادی از ازدواج ها به طلاق رسمی و حجم قابل توجهی نیز به طلاق عاطفی ختم می شود که خروجی مورد دوم که میزان بالایی را به خود اختصاص داده است افزایش آمار خیانت های خانوادگی است که این مورد ریشه و اساس بنیان خانواده را دچار تزلزل می کند. در بخش خانوادگی کارکردهای مناسبی وجود ندارد و نیاز داریم که شیوه ها و سبک های زندگی خانواده ها مورد رصد بیشتری قرار گیرد. از طرفی پدیده ای به اسم انکار مسئولان و متولیان جامعه در نوع خود یکی از بزرگترین تقویت کننده های آسیب های اجتماعی است.
محمدی خاطرنشان کرد: کلانشهرها در طی دهه های اخیر با حجم گسترده ای از مهاجرت های بی رویه روربرو بوده اند که صرفا به بست و گسترش حاشیه نشینی، تولید فقر، کاهش سطح رفاه شهروندان و ازدیاد حجم آسیب های اجتماعی منجر شده است. یکی از دلایل عمده بروز حاشیه نشینی کاهش سطح تعامل، کاهش اعتماد و کاهش سرمایه های اجتماعی بین شهروندان ساکن کلانشهرها است که منجر به گسترش حاشیه نشینی می شود که بروز این معضل نتیجه عدم کنترل متولیان در پدیده مهاجرت های بی رویه است.
وی تاکید کرد: توسعه اعتیاد و فروشندگان مواد مخدر، روسپی گری، کودکان کار، دختران فرار و بزهکاری از جمله آسیب هایی هستند که می تواند ناشی از گسترش حاشیه نشینی باشد. متاسفانه شاهدیم که بعد از گذشت چند دهه از هجوم مهاجرت های بی رویه به سمت کلانشهرها هنوز اقدام موثری از سوی متولیان امر در کلانشهرها در جهت کنترل این پدیده صورت نگرفته است و این جا مشکلی که وجود دارد این است که حاشیه نشین ها پس از مدتی به همه نقاط کلانشهرها نفوذ پیدا می کنند و فرهنگ آسیب پذیری را به بخش های مختلف جامعه شهری منتقل می کنند به همین دلیل امروزه مرزهای آسیب های اجتماعی و توزیع میزان این آسیب ها و پراکندگی جغرافیایی این آسیب ها به راحتی قابل تشخیص و تمیز دادن نیست به همین دلیل احتمال مشاهده برخی ناهنجاری ها و آسیب های اجتماعی در مناطق برخوردار کلانشهرها هم وجود دارد به عنوان مثال امروز با پدیده دختران فرار در جغرافیایی خاص روبه رو نیستیم بلکه در هر منطقه ای از کلانشهر ممکن است با این پدیده روبرو شویم.
محمدی در خصوص دغدغه مسئولان در سطوح ملی و استانی برای ایجاد هماهنگی و برنامه ریزی جهت کاهش آسیب های اجتماعی گفت: جرقه هایی از ایجاد این دغدغه ها را بعد از تاکید جدی مقام معظم رهبری در خصوص بروز خطوط قرمز آسیب های اجتماعی در جامعه را می توان احساس کرد اما باید متاسفانه عرض کرد که روند تصمیم گیری مدیران در این حوزه کارشناسی نیست. لذا توصیه می شود با آسیب شناسان اجتماعی در این زمینه مشورت شود و از مجموعه کارشناسانی که در این زمینه کار کرده اند کمک بگیرند چون معتقدم مسئولان براساس نگاه قبلی خود ممکن است دچار نوعی شکاف زدگی شوند.
محمدی در خصوص وضعیت آسیب های اجتماعی کلانشهر اهواز اظهار کرد: در کلانشهر اهواز متاسفانه با بروز پدیده نوظهوری چون کاهش منزلت زنان روبرو هستیم. افزایش این قضیه ناشی از افزایش آمار طلاق، افزایش تعداد زنان سرپرست، افزایش خیانت های خانوادگی، افزایش زنان و دختران فراری و نگرش ابزاری جامعه نسبت به زنان است. شهر اهواز با پدیده ای به اسم دختران و زنان فرار سال هاست که دست و پنجه نرم می کند. براساس تحقیقات سه ساله اخیر در شهر اهواز وضعیت زنان و دختران فرار در شهر اهواز متاسفانه در شرایط هشدار قرار دارد. چون آمار دختران و زنان فرار در این کلانشهر به شدت روبه افزایش است و فراموش نکنیم این پدیده خود ناشی از کج کارکردی های نظام اجتماعی، نظام تعلیم و تربیت و نظام خانواده در این کلانشهر است.
وی با اشاره به اینکه افزایش آمار اعتیاد هم در مردان و هم در زنان به خصوص نسل جوان در کلانشهر اهواز در نوع خود زنگ خطری جدی است، اظهار کرد: مبارزه با این معضلات همت مسئولان استان را می طلبد. افزایش موج بیکاری و گسترش دامنه های فقر در میان نسل فعال جامعه نیز مسئله ای قابل توجه است که به بروز آسیب هایی از قبیل اعتیاد و بزهکاری کمک می کند. متاسفانه مدیریت خدمات اجتماعی در اهواز فاقد ارزیابی کارشناسانه از جمعیت و اقلیم های جغرافیایی این کلانشهر است.
محمدی تصریح کرد: ایجاد پیوندهای اجتماعی در این کلانشهر نیازمند نگاه صحیح مدیریت در حوزه برنامه ریزی و تجمیع قابلیت های فرهنگی مردمان این کلانشهر است. در مطالعه ای که در سال 93 و 94 در اهواز انجام شد متاسفانه نتایج حاکی از کاهش میزان همبستگی اجتماعی بین شهروندان اهوازی بود. این بدان معنی است که این کلانشهر از نظر مدیریت خدمات اجتماعی با نقصان نگاه ها و ابزارهای کارشناسانه روبروست. متاثر از همین نگاه نتایج مطالعات نشان می دهد که در کلانشهر اهواز میزان سرمایه اجتماعی و سلامت اجتماعی مردم پایین تر از نرم های استاندارد است که در این زمینه کلانشهر اهواز نیازمند یک برنامه ریزی موثر و کارشناسانه می باشد.
منبع: تابناک
